Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp góp phần phát triển năng lực môn Âm nhạc thông qua thủ pháp thêm bớt dấu thanh để phù hợp với dấu giọng lời ca dạy hát cho học sinh

BIỆN PHÁP GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC MÔN ÂM NHẠC THÔNG QUA THỦ PHÁP THÊM BỚT DẤU THANH ĐỂ PHÙ HỢP VỚI DẤU GIỌNG LỜI CA DẠY HÁT CHO HỌC SINH
Họ và tên: Nguyễn Văn Viên
Dạy môn: Âm nhạc - TPT Đội
Trường Tiểu học Mỹ Hà.
I. Những bất cập hoặc vấn đề chưa phù hợp trong công tác giảng dạy phân môn Âm nhạc mà tôi thấy băn khoăn: 
II. Những việc, biện pháp đã thực hiện để cải tiến hoặc khắc phục những bất cập đó 
III. Kết quả đã đạt được sau khi cải tiến hoặc khắc phục 
IV. Bài học kinh nghiệm.
Âm nhạc là môn học mang tính đặc thù khá trừu tượng nhưng không kém phần hấp dẫn. Môn học là sự kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật âm thanh và ngôn ngữ văn học. Thông qua giọng hát đã biểu lộ tình cảm, niềm vui, sự say mê hứng thú. Là món ăn tinh thần không thể thiếu được trong đời sống của mỗi con người. Đối với tâm lý học sinh tiểu học nhu cầu khám phá hiểu biết và thưởng thức âm nhạc là điều xẩy ra thường xuyên. Thông qua môn học này góp phần giáo dục nhân cách con người Việt Nam mới. Nó có ý nghĩa lớn lao trong đời sống cũng như trong xã hội có mối quan hệ chặt chẽ với con người. Âm nhạc còn được phát huy mạnh mẽ trở thành phương tiện tác động vào tâm tư, tình cảm, ý chí và hành động khá sâu sắc. Đối với học sinh, âm nhạc là phương tiện tích cực trong việc giáo dục về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể chất. Thông qua biện pháp"thêm bớt dấu thanh để phù hợp với dấu giọng lời ca", giúp cho học sinh hát chuẩn xác các từ khó trong bài hát, để học sinh luôn tự tin khi học âm nhạc trong trường phổ thông. 
 I.Những bất cập hoặc vấn đề chưa phù hợp trong công tác giảng dạy phân môn Âm nhạc mà tôi thấy băn khoăn: 
Ở trường tiểu học, học sinh được học các bài hát có nội dung và hình thức nghệ thuật phù hợp với trình độ nhận thức của các em nhằm giúp các em hát đúng các bài hát. Mặt khác, theo yêu cầu đổi mới chương trình và nội dung, phương pháp dạy học đòi hỏi học sinh phải có kỹ năng hát mềm tiếng, hát đúng các tiếng có luyến từ hai âm trở lên hay hát kéo dài đúng trường độ của âm thanh. 
Nhưng trong thực tế học sinh ở trường chúng tôi ở khu vực 1 miền núi, việc phát âm của các em thường bị cứng. Khi hát thể hiện các chỗ có luyến thường khô, chỉ hát đơn thuần một nốt (1âm). 
Vì vậy việc tìm ra các phương pháp và các thủ thuật trong dạy môn Âm nhạc để khắc phục những nhược điểm trên là điều hết sức cần thiết. 
II. Những việc, biện pháp đã thực hiện để cải tiến hoặc khắc phục những bất cập đó. 
Biện pháp "Thêm bớt dấu thanh để phù hợp với dấu giọng lời ca": 
* Mục đích: Giúp học sinh hát đúng những câu hát có âm cao nửa cung đúng cao độ.
* Cách tiến hành: 
Bước 1: Giáo viên đàn - HS nghe và hát, nếu HS hát chưa chuẩn xác thi GV hát mẫu. 
Bước 2: Chỉ ra những tiếng cần thêm bớt dấu thanh phù hợp với dấu giọng lời ca. 
Bước 3: Dùng phấn màu thêm hoặc bỏ dấu những tiếng hát đó. 
Bước 4: Hát mẫu các tiếng đã thêm bớt vài lần. 
*Vận dụng biện pháp "thêm bớt dấu thanh để phù hợp với dấu giọng lời ca" vào giảng dạy các bài cụ thể: 
Ví dụ: Dạy bài hát "Chị ong nâu và em bé" ở lớp 3
- GV đàn giai điệu và hát mẫu câu hát cần tập, giáo viên chỉ ra những tiếng hát cần thêm bớt. 
- Dùng phấn màu thêm hoặc bỏ dấu- thanh những tiếng hát đó.
Câu "Chị ong nâu nâu nâu nâu" (đồ pha pha pha pha pha) dùng thanh huyền thêm vào tiếng "chị" = chì. (Hình 1) 
Câu: "Ông mặt trời mới dậy" (Pha, rê- đô, rê pha rê) ta thêm bớt các dấu thanh như sau "mới dậy" = mơi dầy (bỏ thanh sắc ở tiếng "mới", thêm thanh huyền ở tiếng "dậy"). 
(Hình 3) 
GV hát mẫu tiếng hát đã thêm bớt dấu thanh vài lần, đàn giai điệu và hát mẫu câu hát đó lần nữa rồi bắt nhịp cho học sinh tập hát. (video) 
III. Kết quả đã đạt được sau khi cải tiến hoặc khắc phục.
*Trước khi áp dụng
STT
Lớp
TSHS
Hứng thú
%
Không hứng thú
%
1
3C
34
17
50
17
50
2
3D
22
8
36
14
64
 *Sau khi áp dụng:
STT
Lớp
TSHS
Hứng thú
%
Không hứng thú
%
1
3C
34
32
94
2
6
2
3D
22
20
91
2
9
Học sinh khối 3 do tôi giảng dạy đã yêu thích môn Âm nhạc hơn, tự tin chia sẻ hợp tác với bạn để nắm kiến thức một cách chủ động trong các giờ học hát cũng như các hoạt động khác trong giờ học âm nhạc. Các em rất chú ý và tích cực tham gia vào các hoạt động trong giờ học đặc biệt là phần học hát.
Khi sử dụng biện pháp đã nói ở trên vào giảng dạy, tôi nhận thấy các em học hát dễ dàng và tự tin hơn khi biểu diễn các bài hát cũng như thể hiện đúng tình cảm của bài hát vừa học.
Mặt khác dùng phương pháp trên học sinh được hoạt động, thực hành nhiều và rèn luyện được kỹ năng hát diễn cảm, hát đúng đồng thời giúp giáo viên phát hiện, bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu về Âm nhạc. 
 IV. Bài học kinh nghiệm. 
Để thực hiện tốt biện pháp"thêm bớt dấu thanh để phù hợp với dấu giọng lời ca", giúp cho học sinh hát chuẩn xác các từ khó trong bài hát, để học sinh luôn tự tin khi học âm nhạc trong trường phổ thông, tôi thấy mỗi người giáo viên dạy âm nhạc cần:
- Nghiên cứu nội dung chương trình môn Âm nhạc để biết được bài nào có thể áp dụng được phương pháp trên.
- Nghiên cứu kĩ bài dạy để tìm ra những tiếng cần thêm, bớt dấu thanh khi hát.
- Hướng dẫn học sinh một cách cụ thể, chi tiết cách thực hiện. 
- Động viên khen ngợi học sinh kịp thời, tạo không khí vui tươi trong giờ học. 
Trên đây là biện pháp dạy hát cho học sinh tiểu học mà tôi đã áp dụng và thấy rất có hiệu quả. Tôi cũng đã chia sẻ cùng đồng nghiệp để mọi người cùng vận dụng trong các tiết dạy âm nhạc. Các đồng chí cũng phản hồi là học sinh rất thích thú. Tuy còn rất nhiều thiếu sót nhưng với kinh nghiệm và trách nhiệm của một nhà giáo, tôi mạnh dạn viết đề tài này, mong nhận được sự góp ý của ban giám khảo và các bạn bè đồng nghiệp để kinh nghiệm này được hoàn thiện hơn.
 Mỹ Hà, Ngày 27 tháng 02 năm 2020 
 Người thực hiện 
  Nguyễn Văn Viên