Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3, 4 tuổi trong trường mầm non

Cơ sở vật chất đã xuống cấp, chưa có đầy đủ các phòng chức năng. 
- Diện tích sân chơi của trường còn chật hẹp, cây xanh rất ít nên chưa tạo được bóng mát.
- Một số trẻ sinh về cuối năm nên có nhận thức chậm hơn những bạn sinh đầu năm. Một số trẻ ý thức bảo vệ môi trường chưa được cao như: Còn giẫm đạp lên vỏ sữa, vỏ bim bim, vất vỏ lung tung sau khi sử dụng ... và coi đó là trò chơi hấp dẫn. Trẻ chưa có ý thức bỏ rác vào thùng vào đúng nơi quy định, đi vệ sinh, rửa tay chưa biết khoá vòi nước lại.
- Trình độ nhận thức của 1 số ít phụ huynh còn hạn chế nên việc giáo dục con cái chỉ là dạy trẻ học đếm, học chữ cái,còn việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ là việc làm không cần thiết và nhận thức bảo vệ môi trường không phải trách nhiệm của các bậc phụ huynh. Chính vì vậy 1 số trẻ thường mắc 1 số bệnh lây lan liên quan đến vệ sinh: bệnh chân tay miệng, bệnh tả, bệnh sốt xuất huyết..
Khi chưa áp dụng “Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3- 4 tuổi trong trong trường mầm non” tôi thấy: 
+ Về phía trẻ: 20% trẻ có ý thức tham gia các hoạt động cộng đồng, biết giữ vệ sinh môi trường.
+ Về phía giáo viên: 70% giáo viên nắm chắc nội dung BVMT, vận dụng các phương pháp, phù hợp, để đưa vào giáo dục trẻ hằng ngày
+ Về phía phụ huynh: 30% phụ huynh nhận thấy trách nhiệm của mình đối với việc BVMT để giữ gìn sức khỏe cho trẻ và cộng đồng.
Đây cũng chính là lý do để bản thân tôi chọn đề tài “Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3- 4 tuổi”, nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường ngay từ khi là bậc học mầm non.
Chính vì những khó khăn trên tôi đã đưa ra 1 số biện pháp để giáo dục trẻ 3-4 tuổi có ý thức bảo vệ môi trường:
3. Các biện pháp thực hiện
3.1. Biện pháp 1: Xây môi trường trong và ngoài lớp học an toàn thân thiện.
- Trong quá trình công tác tôi thường xuyên tham mưu với Ban chi ủy, BGH, Hội cha mẹ học sinh của lớp bổ sung sửa chữa về cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi.
- Ngay từ đầu năm học tôi cùng với giáo viên ở lớp đã lập ra xây dựng môi trường lớp học thân thiện, tôi chuẩn bị nhiều đồ dùng, đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu thiên nhiên(lá khô, hột hạt..), đồ chơi các góc được sắp xếp gọn gàng, khoa học đẹp mắt.
Ví dụ: Ở góc thiên nhiên tôi cùng trẻ sắp xếp góc thiên nhiên có các cây xanh, cây hoa, cây cảnh, chuẩn bị các dụng cụ chăm sóc cây.. Ngoài ra tôi sử dụng các nguyên vật liệu, phế thải như xăm lốp xe, can nhựa để tạo ra những bồn cây, cho trẻ trải nghiệm, khám phá và chăm sóc một cách thuận tiện. 
(Hình ảnh 1: Góc thiên nhiên lớp- trang 11)
- Việc tạo môi trường thiên nhiên cho trẻ hoạt động là điều cần thiết để đáp ứng nhu cầu “ Học mà chơi chơi mà học” qua quá trình học tập trẻ có tình yêu thiên nhiên, có ý thức chăm sóc bảo vệ môi trường.
 (Hình ảnh 2: Trẻ vui chơi- trang 11)
- Tôi tổ chức cho trẻ lao động cùng cô giúp cô trực nhật, lau dọn góc chơi, lau lá cây, chăm sóc cây. 
- Tôi hướng dẫn trẻ cách phân loại rác, rác phân hủy được ( giấy, lá cây,..)
Rác tái chế được (lọ sữa, vỏ hộp kẹo,.) tôi rửa sạch phơi khô tận dụng để làm đồ chơi. 
(Hình ảnh 3: Đồ chơi tái chế từ chai nhựa- trang 12 )
- Vào ngày 27 hàng tháng giáo viên trong trường cùng nhau dọn dẹp, làm cỏ, khơi thông cống rãnh, trồng thêm cây xanh để khuôn viên trường luôn được trong sạch.
- Công đoàn kết hợp với Đoàn thanh niên trong trường phát động phong trào thi đua làm đồ dùng đồ chơi bằng các nguyên vật liệu sẵn có và bằng các vật liệu phế thải.
ð Kết quả đạt được: Trẻ hứng thú khi được tham giao lao động, cùng cô và các bạn, giúp trẻ có tính tự lập trong cuộc sống. Đồng thời giáo viên trong trường có cơ hội thể hiện được nhiều ý tưởng sáng tạo làm ra nhiều đồ dùng đồ chơi.
3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch và nội dung giáo dục bảo vệ môi trường lồng ghép vào các chủ đề
Biện pháp này tôi đã xây dựng kế hoạch lồng ghép lựa chọn các nội dung theo các chủ đề như sau:
3.2.1. Chủ đề trường mầm non:
- Ở chủ chủ đề này tôi giới thiệu cho trẻ các khu vực trong trường, các khu vệ sinh, nơi bỏ rác, vứt rác. Trò chuyện về sự cần thiết của việc rửa tay, rửa mặt. Những thời điểm cần rửa tay, rửa mặt (Trước khi ăn, sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi hoạt động ngoài trời, và khi tay bẩn). Tôi còn giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh trường lớp sạch sẽ, không hái hoa bẻ cành cây xung quanh trường lớp, biết chăm sóc, bảo vệ cây xanh
- Bỏ rác đúng nơi quy định, không khạc nhổ bừa bãi.
- Giữ gìn và bảo vệ đồ dùng đồ chơi, lau dọn vệ sinh trường lớp.
- Đi vệ sinh đúng nơi quy định
Ví dụ: Giờ hoạt động ngoài trời, tôi cho trẻ đi thăm quan trường mầm non, tôi giới thiệu cho trẻ biết những đồ chơi trong sân trường, cho trẻ chơi, và tìm hiểu từng đồ chơi, sau đó giáo dục trẻ phải biết giữ gìn đồ chơi của trường của lớp.
ð Kết quả đạt được: Trẻ có ý thức giữ gìn đồ dùng đồ chơi của trường của lớp, có ý thức bảo vệ cây xanh trong sân trường
(Hình ảnh 4: Trẻ lau dọn góc chơi- trang 12)
Chủ đề bản thân 
Mục đích là giáo dục trẻ biết ích lợi của việc giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh môi trường đối với sức khoẻ con người. Trẻ có hành vi và thói quen tốt trong ăn uống: mời cô, mời bạn, không ăn quà vặt ngoài đường,...Nhận biết ký hiệu thông thường: nhà vệ sinh nam, nhà vệ sinh nữ, thùng đựng rác,Và biết một số vật dụng, nơi nguy hiểm đối với bản thân: dao, kéo, ổ cắm điện, ao, hồ,... 
- Giáo dục trẻ ích lợi của việc giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh môi trường đối với sức khỏe con người. 
- Trẻ có hành vi thói quen tốt trong ăn uống: Mời cô, mời bạn.
- Sử dụng đồ dùng vệ sinh cá nhân sạch sẽ
- Tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước.
Ví dụ: Trong giờ vệ sinh rửa mặt rửa tay, tôi trò chuyện với trẻ về các thao tác rửa tay, rửa mặt đúng trình tự và đủ các bước, qua đó tôi giáo dục trẻ tiết kiệm nước khi rửa tay.
ð Kết quả đạt được: Trẻ có ý thức bảo vệ cơ thể, biết yêu thương chia sẻ giúp đỡ mọi người
3.2.3. Chủ điểm nghề nghiệp
- Tôi cho trẻ tìm hiểu các nghề trong xã hội, trong đó có những người làm công tác vệ sinh môi trường, bảo vệ môi trường.
- Giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, tôn trọng những người làm cho môi trường xanh- sạch- đẹp.
Ví dụ: Giờ học khám phá khoa học: Tôi trò chuyện với trẻ về cô chú lao công, công việc của cô chú lao công, và lợi ích mà các cô chú lao công mang lại.
Cho trẻ quét dọn vệ sinh sân trường, chơi những trò chơi, tìm những hình ảnh đúng sai về bảo vệ môi trường.
(Hình ảnh 5. Trẻ cùng cô quét sân trường- trang 13)
Ví dụ: Tôi cho trẻ cho trẻ đóng vai bác làm vườn, chăm sóc cây xanh, tôi cho trẻ cùng nhau chăm sóc cây, tưới nước, nhổ cỏ, lau lá qua những công việc trẻ làm, trẻ thêm yêu những người trồng cây, trẻ hứng thú khi được tự mình chăm sóc cây, giúp cây phát triển hàng ngày. 
- Để đạt được kết quả cao, sau mỗi giờ học, giờ chơi tôi luôn động viên khen ngợi trẻ, khi trẻ làm được những việc có ích, trẻ được cô khen, trẻ rất tự hào với các bạn. Từ đó trẻ luôn ghi nhớ và nhắc nhở nhau biết bảo vệ môi trường và luôn làm những hành động tốt để cô khen.
(Hình ảnh 6: Trẻ được cô khen- trang 13)
ð Kết quả đạt được: Trẻ có ý thức bảo vệ môi trường luôn trân trọng biết ơn người làm cho môi trường xanh- sạch- đẹp.
Chủ điểm thế giới động vật 
Ngoài việc tôi cung cấp cho trẻ kiến thức về đặc điểm, ích lợi cũng như tác hại của một số con vật với đời sống con người. Tôi còn giáo dục trẻ yêu quí các con vật nuôi, mong muốn và thực hiện những hành động tốt để chăm sóc bảo vệ những con vật gần gũi. 
- Giáo dục trẻ bảo vệ chăm sóc vật nuôi và có ý thức bảo vệ những loài động vật quý hiếm.
Tôi cùng trẻ tìm hiểu về các con vật và ích lợi khi nuôi các con vật trong gia đình và biết bảo vệ bản thân khi chơi cùng động vật nuôi trong gia đình.
Tôi cùng trẻ chơi các trò chơi vận động như: Kiến bò cò mổ, con kiến.
Tôi cùng trẻ nhặt lá trên sân trường để làm các con vật như con cá, con thỏ, con rùa..... 
Chủ điểm thực vật
Tôi trình chiếu cho trẻ biết quá trình phát triển của cây ích lợi của cây xanh với môi trường sống và biết ảnh hưởng của việc chặt phá rừng bừa bãi làm cho môi trường ô nhiễm, thiên tai xảy ra nhiều và nghiêm trọng ảnh hưởng tới đời sống của con người.
(Hình ảnh 8: Trẻ cùng cô chăm sóc vườn rau Trang 15 )
- Không vứt rác bừa bãi, không nói to nơi công cộng
- Không ngắt lá, bẻ cành
- Hưởng ứng chiến dịch trồng cây nhân dịp đầu xuân.
 Tôi cho trẻ quan sát, đàm thoại, thực hành, trải nghiệm, thí nghiệm, chơi các trò chơi để trẻ nhận ra được những việc làm tốt, những việc không tốt, hành động đúng, hành động sai, kích thích trẻ suy nghĩ bộc lộ tình cảm, có thái độ phù hợp với môi trường trong và ngoài lớp học. 
Ví dụ: Khám phá khoa học tôi cho trẻ tìm hiểu khám phá hoa cúc tôi cho trẻ nói đặc điểm, cho trẻ sờ, trải nghiệm, hoa hồng, hoa cúc (hoa thật), tôi trò chuyện cùng trẻ: trồng hoa có ích lợi như thế nào? Qua lợi ích của cây hoa mang lại tôi giáo dục trẻ phải biết chăm sóc bảo vệ cây, không ngắt hoa, bẻ cành. Sau giờ học tôi cho trẻ thực hành trồng cây, chăm sóc cây. Trẻ được thực hành trải nghiệm sẽ giúp trẻ hiểu thêm công việc và ý nghĩa của việc trồng cây, từ đó trẻ có kỹ năng chăm sóc và bảo vệ cây, cùng nhau tham gia bảo vệ môi trường. 
 Thông qua hoạt động học, trẻ phát triển tư duy, tính sáng tạo.
Ngoài ra tôi còn đưa một số bài hát như : Màu hoa, em yêu cây xanh, hay những bài thơ: hoa kết trái.....qua những lời ca tiếng hát trẻ thêm yêu thiên nhiên, yêu những điều giản dị xung quanh trẻ. Cho trẻ chơi một số trò chơi, gieo hạt, cuốc đất...
ð Kết quả đạt được: Biết lợi ích của cây xanh và tác hại của việc chặt phá rừng, qua đó trẻ yêu thiên nhiên và có ý thức hành vi có văn hóa với thiên nhiên.
Nước và hiện tượng tự nhiên
Giúp trẻ biết về các hiện tượng tự nhiên: gió, mây,mưa, sấm chớp, sét, lũ lụt, núi lửa.... và trẻ biết được nguyên nhân của các hiện tượng như: Bão, lũ, cháy rừng, sạt lỡ đất  là do con người chặt phá rừng trái phép, do trái đất bị ô nhiễm nghiêm trọng.
Tôi cho trẻ tìm hiểu về các hiện tượng tự nhiên và những ảnh hưởng xấu của hiện tượng tự nhiên gây ra: Sấm sét, mưa bão...
Cũng qua chủ đề này trẻ biết phân biệt đặc điểm của nước, nguồn nước sạch, nước bẩn, ích lợi của nước sạch, biết tiết kiệm nước sạch, tránh xa những nguồn nước bẩn gây ô nhiễm bệnh tật cho con người....
Cho trẻ biết sự cần thiết của nước, cho trẻ xem một số hình ảnh, video về biến đổi khí hậu
Tôi cho trẻ cùng quan sát thí nghiệm với 2 con cá ở 2 bình nước khác nhau ( bình nước sạch và bình nước bẩn) cho trẻ nhận xét về sự tồn tại của hai con cá đó. 
ð Kết quả đạt được: Trẻ có ý thức bảo vệ môi trường, biết được tầm quan trọng của môi trường đối với con người. Trẻ có ý thức bảo vệ nguồn nước.
ð Kết quả đạt được: Như vậy việc lồng ghép GDBVMT cho trẻ thông qua các chủ đề khác như ở chủ đề: Trường mầm non, bản thân, gia đình, nghề nghiệp, động vật, thực vật, hiện tượng tự nhiên, trẻ có những kiến thức hiểu biết về chăm sóc cho bản thân, về môi trường xung quanh, biết sử dụng và giữ gìn đồ dùng luôn sạch sẽ gọn gàng, ngăn nắp.... biết sống vì môi trường, bảo vệ và giữ gìn môi trường, có thái độ đúng với môi trường một cách tích cực và hiệu quả.
Với việc xây dựng và nội dung giáo dục bảo vệ môi trường lồng ghép vào các chủ đề giúp trẻ luôn có ý thức bảo vệ môi trường, ở mọi lúc mọi nơi. Qua đó tôi thấy việc lồng ghép các hoạt động hàng ngày để giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ môi trương và đạt hiệu quả cao.
3.3. Biện pháp tuyên truyền các bậc phụ huynh cùng tham gia bảo vệ môi trường.
Để giúp trẻ có thói quen bảo vệ môi trường tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường trong cuộc sống hàng ngày. Tôi tuyên truyền tới các bậc phụ huynh hạn chế sử dụng túi nilong thay vào đó là túi vải, giấy báo, lá chuối,.... để bọc thức ăn, hay về việc tái sử dụng chai nhựa bằng cách gom những chai nhựa, để làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo cho con tại nhà.
Qua cuộc họp phụ huynh tôi trao đổi cùng phụ huynh về việc hạn chế tối đa việc cho trẻ ăn những thực phẩm ăn nhanh, luôn chuẩn bị bữa sáng tại gia đình để đảm bảo an toàn thực phẩm, đảm bảo đủ dinh dưỡng và sức khỏe cho trẻ, nhằm giảm lượng rác thải, túi bóng nilong, hộp sữa tại trường. 
- Phụ huynh đã hiểu được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.Từ đó phụ huynh dành thời gian để dạy trẻ về kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng vệ sinh, dạy trẻ biết tránh xa những nơi nguy hiểm, biết phân biệt được hành vi đúng, sai, môi trường bẩn, môi trường sạch,...
- Phụ huynh lớp tôi còn nhiệt tình ủng hộ lớp những chậu cây cảnh nhỏ, cây xanh, hạt giống để tạo cho khung cảnh vườn trường thêm đẹp hơn.
(Hình ảnh 9: Phụ huynh ủng hộ cây xanh cho lớp- trang 15)
Từ việc tuyên truyền các bậc phụ huynh chung tay bảo vệ môi trường không chỉ ở trường học mà còn vệ sinh môi trường xung quanh nơi ở: phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh,... từ đó mà trẻ lớp tôi có rất ít bạn mắc bệnh truyền nhiễm do môi trường, thời tiết gây ra.
	Sau khi tôi đưa biện pháp tuyên truyền tới các bậc phụ huynh cùng tham gia bảo vệ môi trường tôi thấy phụ huynh nhiệt tình ủng hộ, có ý thức tích cực cùng lớp và nhà trường chung tay bảo vệ môi trường và giáo dục trẻ có ý thức với môi trường.
Qua quá trình khảo sát áp dụng “Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3- 4 tuổi trong trong trường mầm non” tôi đã thu được kết quả như sau: 
+ Về phía trẻ hơn 95% trẻ có ý thức tham gia các hoạt động cộng đồng, biết giữ vệ sinh môi trường
+ Về phía giáo viên: 100% giáo viên nắm chắc nội dung BVMT, vận dụng các phương pháp, phù hợp, để đưa vào giáo dục trẻ hằng ngày
+ Về phía phụ huynh: 100% phụ huynh nhận thấy trách nhiệm của mình đối với việc BVMT để giữ gìn sức khỏe cho trẻ và cộng đồng
III. PHẠM VI ÁP DỤNG BIỆN PHÁP
Với hiệu quả của “Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3- 4 tuổi trong trường mầm non”, tôi nhận thấy có thể áp dụng rộng rãi biện pháp này với các lớp trong toàn trường và áp dụng rộng rãi ở các trường khác.
Qua một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu và áp dụng đề tài vào thực tế lớp học của mình, tôi thấy học sinh lớp tôi có những chuyển biến rõ rệt trong nhận thức cũng như việc làm cụ thể, trẻ có ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường, tuyên truyền cùng mọi người về ý thức bảo vệ môi trường, giữ gìn môi trường xanh- sạch- đẹp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xác nhận của lãnh đạo cơ quan

Kim Hải, ngày tháng năm 2020
Người viết 
PHỤ LỤC
STT
Nội dung
Trang
I
TÊN BIỆN PHÁP, LĨNH VỰC ÁP DỤNG
1
II
1
2
3
3.1
3.2
3.4

NỘI DUNG BIỆN PHÁP
Cơ sở lý luận
Cơ sở thực tiễn
Các biện pháp thực hiện, kết quả đạt được
Biện pháp 1: Xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học an toàn thân thiện
Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch và nội dung giáo dục BVMT lồng ghép vào chủ đề.
Biện pháp 3: Tuyên truyền các bậc phụ huynh cùng tham gia BVMT	
1
1
2
3
4
5
9

III
PHẠM VI ÁP DỤNG CỦA BIỆN PHÁP
10

HÌNH ẢNH MINH HỌA
Hình ảnh 1: Góc thiên nhiên
Hình ảnh 2: Trẻ vui chơi
Hình ảnh 3: Đồ chơi tái chế
Hình ảnh 4: Trẻ dọn góc chơi
Hình ảnh 5: Trẻ dọn sân trường
Hình ảnh 6: Trẻ được cô khen
Hình ảnh 8: Trẻ cùng cô chăm sóc vườn rau
Hình ảnh 9: Phụ huynh ủng hộ cây xanh cho lớp