Sáng kiến kinh nghiệm Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÁO CÁO SÁNG KIẾN NĂM 2023
TÊN SÁNG KIẾN
“Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018”
LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN
Âm nhạc là một nghệ thuật âm thanh, có tính truyền cảm trực tiếp đối với con người. nó vừa là một môn nghệ thuật giải trí giúp con người quên đi những mệt nhọc, sau những giờ làm việc căng thẳng.
Trong trường tiểu học thì âm nhạc là một môn học rất bổ ích đối với học sinh giúp các em nhận biết xung quanh, khám phá bản thân và thư giãn sau những giờ học căng thẳng đồng thời giúp các em hình thành cảm xúc, phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng và giáo dục tình cảm, đạo đức cho các em. Qua bài học giáo viên không chỉ dạy cho các em hát đúng cao độ, lời ca tiết tấu hoặc vận động theo nhạc. Mà giáo viên còn dạy cho học sinh biết cách sử dụng một số nhạc cụ gõ đơn giản nhằm tạo hứng thú cho việc học tập môn Âm nhạc.
Qua gần 3 năm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 và từ những trăn trở trên bản thân mạnh dạn tìm tòi sáng tạo “Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018”
NỘI DUNG
Thực trạng vấn đề
- Trường có các thiết bị hỗ trợ cho công tác dạy học tương đối đầy đủ. Giáo viên nhiệt tình, yêu nghề luôn năng động sáng tạo trong công tác. Nhà trường luôn tạo điều kiện cho học sinh tham gia giao lưu các phong trào văn hóa văn nghệ. Tuy nhiên từ năm 2020 việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới học sinh được học và làm quen thêm một số nhạc cụ mới như: Trống con, song loan, Trai-en- gô, Tem-bơ-rin, Maracas, .vv. Đây là những nhạc cụ của dân tộc và của nước ngoài nên việc có để học sinh và giáo viên sử dụng những nhạc cụ này là điều rất khó khăn thiếu thốn.
Đối với tuổi học sinh tiểu học các em rất thích khám phá những cái mới, lạ nhưng lại rất nhanh chán với những thứ cũ, quen thuộc. Cũng như khi học âm nhạc mà thường xuyên sử dụng một loại nhạc cụ thì các em sẽ thiếu hứng thú, tiết học sẽ không hào hứng, sôi nỗi.
Từ đó, tôi đã đặt ra cho mình những câu hỏi. Làm sao để các em có đầy đủ nhạc cụ hỗ trợ để học? Những vật liệu liên quan để làm nhạc cụ? Làm thế nào để giúp học sinh biết làm và sử dụng những nhạc cụ tự tin hiệu quả?...
Với những trăn trở nêu trên, tôi đã nảy sinh sáng kiến tự làm và chế tạo những nhạc cụ đơn giản, đồng thời hướng dẫn học sinh cùng làm nhằm kích thích sự tìm tòi ham học hỏi và được thể hiện trong tiết học từ dụng cụ do chính mình tạo ra sẽ giúp các em hướng thú, hăng say và tham gia học tập tích cực phát huy năng lực hiệu quả giờ học nên tôi đã xây dựng và áp dụng đề tài sáng kiến“Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018
Mục tiêu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng tại trường về sáng kiến: “Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018” Giúp học sinh khối lớp1, 2, 3 biết và sử dụng hiệu quả những nhạc cụ gõ tự chế qua đó cũng giúp học sinh có hứng thú hơn trong học tập môn âm nhạc.
Biện pháp tổ chức thực hiện
Bản thân cũng đã sử dụng một số nhạc cụ như : Thanh phách, song loan  trong chương trình giáo dục hiện hành. Tuy nhiên việc sử dụng một đến hai nhạc cụ này quá nhiều sẽ gây nhàm chán và không phát huy được sáng tạo của học sinh. Từ khi Bộ Giáo Dục thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. Việc học sinh phải sử dụng và làm quen rất nhiều với các loại nhạc cụ dân tộc cũng như các nhạc cụ nước ngoài : Trống con, Song loan, Sênh tiền, Trai-en-gô, Tem-bơ-rin, Maracas, .vv. Với việc sử dụng những nhạc cụ tự chế giúp học sinh học tập hiệu quả hơn, kích thích sự sáng tạo và hứng thú học tập của học sinh hơn khi nhà trường chưa bổ sung đầy đủ thiết bị âm nhạc theo chương trình GDPT 2018, nhất là nhạc cụ nước ngoài. Qua đó tôi thấy nhạc cụ tự chế làm từ vật liệu có sẵn đơn giản, dễ tìm, ít tốn kém mà vẫn sử dụng hiệu quả. Với những nội dung nêu trên, tôi đã tự tìm tòi và đưa ra cho mình kinh nghiệm nhỏ để áp dụng và tôi thấy thành công trong từng bài học. Để có được một số nhạc cụ gõ làm từ ống nước, vỏ lon,chai nhựa,vv, chúng ta cần thực hiện như sau:
*Nhạc cụ trống con.
Bước 1. Chuẩn bị nguyên vật liệu
Các đoạn ống nước dài 10cm đường kính 110cm.
Giấy xốp đecal
Keo dán 502
Dùi trống tay cầm gỗ và các đoạn ống nước dài 14cm, đường kính 21cm.
Bước 2. Cách làm :
Cắt từng đoạn ống nước dài 10cm, khoan lỗ làm tay cầm giữa thân trống, dùng giấy đecal màu vàng làm mặt trống màu trắng làm than trống sau đó dùng keo dán xung quanh.
Tay cầm dùng đoạn gỗ tròn lồng trong ống nước các đoạn dài 14cm sau đó gắn vào lỗ ở than trống.
*Áp dụng vào bài dạy thực tiễn. Ở lớp 1 chúng ta áp dụng vào tiết 3 chủ đề 5.
Lớp 3, tiết 2 chủ đề 2.
+Nhạc cụ gõ này có thể áp dụng cho gõ đệm theo tiết tấu: Tiết 3 chủ đề 2 lớp 2.
2
4
2
4
Hoặc đệm hát cho bài “Múa vui” lớp 2 .
Học sinh sử dụng trống con gõ đệm cho tiết tấu và bài hát: Múa vui - lớp 2 và hát kết hợp gõ đệm thanh phách và trống con ở lớp 1.
* Nhạc cụ Ống lắc cầm tay (Maracas). Bước 1. Chuẩn bị nguyên vật liệu
2 đoạn ống nước đường kính 27cm và 43cm
2 nắp ống ống nước đường kính 27cm và 43cm
2 cái giảm 43cm xuống 27cm
1 lọ keo dán ống nước
Một ít hạt đậu, hạt sỏi hoặc viên bi nhỏ
Bước 2. Cách làm
Dùng kéo cắt 2 đoạn ống nước đường kính 27cm và 43cm dài khoảng 15cm, nối cố định 2 đoạn bằng 2 cái giảm 43cm ,27cm. Nắp 1 đầu sau đó bỏ các loại hạt vào bên trong và đóng nắp lại chúng ta sẽ được 2 nhạc cụ lắc.
*Cách sử dụng.
2 cầm 2 nhạc cụ lắc theo tiết tấu hoặc lắc đệm theo tiết nhịp của bài hát, khi lắc các loại hạt sẽ tạo ra âm thanh khi va đập vào thành ống. Khi hòa tấu từ 4 Học sinh hoặc cả lớp thì âm thanh nghe rất vui tai tạo không khí lớp thêm rộn ràng từ đó giúp các em có thêm hứng thú hơn trong học tập môn âm nhạc.
+ Nhạc cụ gõ này có thể áp dụng cho gõ đệm theo tiết tấu: Tiết 3 chủ đề 2 lớp 3.
+Thực hành đệm cho bài hát “Quốc ca Việt Nam” lớp 3.
Học sinh đang thực hành gõ đệm hát cho bài “Quốc ca Việt Nam” và sử dụng nhạc cụ ống lắc kết hợp với trống con, lớp 3.
+ Bên cạnh đó chúng ta có thể sử dụng kết hợp giữa 2 nhạc cụ cùng đệm cho 1 bài hát, ví dụ: Ở tiết 3 chủ đề 2 : Đọc nhạc – nhạc cụ
Sau khi cho học sinh thực hiện luyện đọc và gõ theo tiết tấu nhuần nhuyễn giáo viên cho áp dụng gõ đệm vào bài hát :1 nhòm 3 học sinh lắc nhạc cụ ống (maracas) 1 nhóm 3 học sinh gõ trống. Đối với lớp 2 chúng ta áp dụng vào tiết 3 chủ đề 2.
+ Học sinh đang đang thực hành gõ đệm kết hợp nhạc cụ gõ và nhạc cụ lắc hát cho bài “Múa vui” lớp 2.
Nhạc cụ trống lắc cầm tay (vỏ lon)
+ Nguyên vật liệu : Vỏ lon bia, băng keo, 1 ít hạt đậu .
+ Cách làm:
Lấy 2 vỏ lon bia, Cắt lấy 2 phần 3 đáy lon bia.
Dùng kéo cắt 1 đường tới gần đáy lon
Bỏ các hạt đậu vào trong rồi chụp 2 lon lại với nhau
Dán keo xung quanh phần nối.
+ Cách sử dụng: Cầm tay lắc
Nhạc cụ gõ Castanet tự chế.
+ Chuẩn bị nguyên vật liệu: vỏ can nhựa, nắp chai, keo dán.
+ Cách làm:
Cắt các đoạn vỏ can nhựa dài khoảng 18cm, rộng 3cm.
Dùng keo dán dán 2 nắp chai 2 đầu, bẻ gấp đôi lại với nhau.
+ Cách sử dụng: Với nhạc cụ này chúng ta có thể sử dụng ở tiết 2 chủ đề 5 lớp
3.
+ Học sinh đang sử dụng nhạc cụ cat-ta-nét kết hợp với trống lắc cầm tay đệm hát cho bài “Khúc ca chan hòa” lớp 3.
Đối với giáo viên khi sử dụng kết hợp giữa 2 loại nhạc cụ cần hướng dẫn kĩ cho học sinh và thực hành làm mẫu trước cho học sinh nhiều lần.
Bên cạnh đó giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách làm các nhạc cụ này bằng các vật liệu phế thải sẵn có như chai nhựa , vỏ lon, hay ống nướcvv
- Qua quá trình sử dụng cho các khối lớp 1,2,3 tôi thấy học sinh học tiến bộ rất nhiều về cách sử dụng nhạc cụ áp dụng cho gõ đệm tiết tấu hay đệm cho bài hát. Bên cạnh đó học sinh có sự sáng tạo khi sử dụng các nhạc cụ này nhưng điều quan trọng nhất đó là học sinh hứng thú, tự tin hơn trong học tập môn âm nhạc khi các em được sử dụng nhạc cụ của giáo viên tự chế và vừa được sử dụng nhạc cụ tự tay mình làm ra.
Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Áp dụng sáng kiến “Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018”
Sáng kiến tôi xây dựng trên cơ sở tìm hiểu, nghiên cứu và tổ chức thực hiện ở khối 1,2,3 của trường. Qua quá trình giảng dạy môn âm nhạc, tôi nhận thấy kết quả đạt được như trên là rất khả quan. Tuy nhiên để đạt được những kết quả này không phải trong một vài tiết học mà là cần rèn cho học sinh các kĩ năng khi sử dụng nhạc cụ. Giáo viên phải có sự kiên trì bền bỉ nhận xét, động viên học sinh luyện tập.
Có sự chấp thuận của ban giám hiệu nhà trường
- BGH nhà trường luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất để giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình
Chi phí mua nguyên vật liệu
*Nhạc cụ trống con 4 cái:
STT
TÊN VẬT LIỆU
SỐ LƯỢNG
THÀNH TIỀN
1
Ống nước 110cm
1 ống dài 40cm
20.000đ
2
Ống nước 21cm
1 ống dài 56cm
10.000đ
2
Keo 502
1 lọ
10.000đ
3
Giấy xốp đecal trắng
1 tấm
5000đ
4
Giấy xốp đecal vàng
1 tấm
5000đ

Tổng cộng

50.000d

*Nhạc cụ Ống lắc cầm tay (Maracas) 4 cái:
STT
TÊN VẬT LIỆU
SỐ LƯỢNG
THÀNH TIỀN
1
Ống nước 43cm
1 ống dài 60cm
15.000đ
2
Ống nước 27cm
1 ống dài 50cm
10.000đ
2
Keo dán nhựa
1 lọ
5.000đ
3
Giảm 43cm xuông 27cm
6 cái
18000đ
4
Nắp 43cm
6 cái
12000đ

Nắp 27cm
6 cái
6000d

Tổng cộng

56.000
+ Các nhạc cụ như: Trống lắc, cát-ta-nét thì sử dụng các phế liệu sẵn có
Kế hoạch áp dụng giải pháp
Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ của tôi đã áp dụng vào thực tế giảng dạy ở khối lớp 1,2,3 trường tiểu học Lộc Tấn B, qua những lần thao giảng, tập huấn chuyên môn tôi cùng chia sẻ với những bạn bè, đồng nghiệp để cùng áp dụng.
VI. KẾT QUẢ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Trước và sau khi áp dụng
Khi chưa có những nhạc cụ này giáo viên thường cho học sinh sử dụng thanh phách hoặc vỗ tay gây nhàm chán cho học sinh.
Sau khi dạy thực nghiệm với mô hình sáng kiến: “Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018”
Với những nhạc cụ này phù hợp với môn Âm nhạc trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 giúp phát triển về phẩm chất, năng lực cho học sinh.
Học sinh dẽ dàng thực hiện, phát huy tối đa khả năng gõ đệm qua các bài học.
Những nhạc cụ này cũng có thể thay thế gõ đệm cho các nhạc cụ khác qua các bài học khác nhau.
Những nhạc cụ này có tính bền sử dụng được lâu dài.
Giáo viên có thể vận chuyển đi các điểm trường dễ dàng, giá thành lại rẻ, chỉ cần 106.000đ có thể dạy cho cả 3 khối lớp.
Qua hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường BGH đánh giá cao đồ dùng dạy học tự làm, thiết bị gọn nhẹ, dễ sử dụng, giá thành thấp.
Nhờ có trang thiết bị và đồ dùng dạy học tự làm mà việc giảng dạy một tiết học Âm nhạc trở nên sinh động hơn, tạo không khí lớp vui tươi, kích thích được hứng thú và sự sáng tạo cho học sinh.
Việc tự làm trang thiết bị dạy học là để nâng cao chất lượng giảng dạy phù hợp với chủ trương đổi mới của ngành giáo dục.
Qua đó cũng giúp tôi nâng cao thêm về nghiệp vụ chuyên môn, đem lại những kết quả cao trong giờ dạy.
Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử.
Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Qua thời gian trực tiếp giảng dạy và nghiên cứu “Làm và sử dụng nhạc cụ gõ tự chế bằng vật liệu đơn giản giúp học sinh tự tin, hứng thú trong môn Âm nhạc chương tình giáo dục phổ thông 2018”
Tôi đã đem hết khả năng và nhiệt huyết của mình nghiên cứu và thực hiện một cách khoa học. Thường xuyên rút kinh nghiệm, sửa chữa và bổ sung sau mỗi tiết dạy.
Bằng sự nhiệt tình, tận tâm của bản thân tôi cùng với sự cố gắng nổ lực của học sinh. Qua một thời gian đưa ra, tôi thấy các em có rất nhiều tiến bộ trong từng tiết học
Thông qua đợt khảo sát cuối năm học 2021 – 2022 đến nay đạt được kết quả như sau:
Với kết quả trên đã đem lại niềm vui cho thầy trò chúng tôi qua một thời gian khổ công luyện tập. Cuối năm học số học sinh hoàn thành đạt 100% so với đầu năm. Và không còn học sinh chưa hoàn thành. Âm nhạc đã làm cho các em có một tinh thần thoải mái hơn giúp các em phát triển toàn diện hơn và các em hứng thú hơn để học tốt các môn khác.
Lộc Tấn, ngày 29 tháng 3 năm 2023
Thủ trưởng đơn vị
nhận xét và xác nhận	Người thực hiện
...............................................................
...............................................................
................................................................	Lê Đức Thế
.................................................................
.................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................