Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5, 6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc

n Chu Minh” vµ khi tæ chøc t«i ®· áp dụng các biện pháp sau:
 *Biện pháp 1. Xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ cụ thể theo chủ đề một cách khoa học, phù hợp và linh hoạt
 Từng chủ đề tôi xây dựng kế hoạch phù hợp với khả năng của trẻ kế hoạch hoạt động ngay từ đầu chủ đề: Sưu tầm những bài hát mới có nội dung ngắn, dễ nhớ, gần gũi với trẻ phù hợp với chủ đề, chủ điểm, phù hợp với nhận thức của trẻ chứa đựng tính nhân đạo đi sâu vào tình cảm, phản ánh được những hứng thú của trẻ. 
- Ví dụ 1: Chủ đề: “Trường mầm non” tôi chọn bài “Trường mẫu giáo yêu thương” , “Trường chúng cháu là trường mầm non” 
- Ví dụ 2: Chủ đề: “Động vật” tôi lựa chọn bài hát về các con vật trẻ yêu thích như bài hát: “Đố bạn”,tác giả Hồng Ngọc, “Chị ong nâu và em bé” của Tâm Huyền, “Chú ếch con”, các bài đồng dao “xỉa cá mè”, “con gà”, “làng chim”. 
Để chuẩn bị một hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ tôi vạch sẵn 1 loạt các hoạt động giữa yên tĩnh và ồn ào giữa năng động và nghỉ ngơi, Duy trì cân đối giữa vận động “động và tĩnh”: khi kết thúc một hoạt động, tạo sự chuyển tiếp ngọt ngào uyển chuyển giữa các hoạt động. Nếu dừng lại đột ngột đứt quãng khi chuyển sang hoạt động kế tiếp sẽ làm cho trẻ mất tập trung, dễ xảy ra lộn xộn. 
Muốn hoạt động giáo dục hiệu quả, tôi phải tìm hiểu phân tích bài hát trên cơ sở đó luyện hát diễn cảm, thể hiện sắc thái tình cảm phù hợp với nội dung bài hát và phải biết đánh đàn và sử dụng thành thạo trong một hoạt động âm nhạc vì khi được nghe nhạc trẻ rất hứng thú. Thường khi dạy bài hát mới trẻ đã được làm quen từ trước, ở mọi lúc, mọi nơi, qua các phương tiện truyền thông nên chỉ cần nghe nhạc là trẻ đã đoán được tên bài hát. 
Để gây hứng thú cho trẻ tôi còn sưu tầm cải biên một số trò chơi phục vụ âm nhạc phù hợp với chủ đề chủ điểm để giúp trẻ luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát, tạo cảm giác nhịp điệu, phát triển năng khiếu âm nhạc, cảm thụ âm nhạc một cách nhẹ nhàng, thoải mái. 
- Ví dụ 1: Ở chủ điểm “Gia đình” tôi sưu tầm trò chơi: “ Ô cửa bí mật” qua đó rèn trí nhớ âm nhạc. 
+ Cách chơi: Cô có ngôi nhà nhiều cánh cửa, đằng sau mỗi cánh cửa là hình ảnh một người thân, các con lên mở một cánh cửa, cánh cửa nào có hình ảnh bố, mẹ, bà, bé. Thì hãy nhớ tên bài hát nói về người thân đó. Cô đàn giai điệu bài “Bố là tất cả”, “Cả nhà thương nhau”, “cháu yêu bà”, “bàn tay mẹ”,  Cô yêu cầu trẻ đoán tên bài hát, hát bài hát đó nếu đoán đúng sẽ được tặng quà. 
 Ví dụ 2: Ở chủ đề “Động vật” cho trẻ chơi trò chơi : “Giai điệu các con vật”. 	 Cách chơi: Cô có vòng quay âm nhạc, cô mời tổ trưởng lên quay, khi vòng quay đến nốt nhạc sẽ có giai điệu của bài hát, con hãy lắng nghe và đoán xem đó là bài hát nói về con vật gì? Sau đó cả đội thể hiện bài hát nói về con vật đó. 
 Luật chơi: Nếu thể hiện đúng bài hát đó, đội chơi sẽ nhận được một món quà. Nếu không trả lời đúng tên bài hát hoặc không thể hiện được bài hát thì đội đó sẽ mất lượt chơi và chờ cơ hội lần sau. 
Ví dụ 3 : Cho trẻ chơi trò chơi “Ô cửa bí mật” 
 Cách chơi : Mỗi đội chơi được chọn một ô cửa sau khi mở ô cửa có con vật nào đội phải thể hiện hành động và hát bài hát về con vật đó.
Ví dụ 4: Ở chủ đề “giao thông” cho trẻ chơi trò chơi “ Ô số kỳ diệu” 
Cách chơi: Chia trẻ làm 3 đội chơi chọn một bạn đội trưởng lên oẳn tù tì xem ai thắng sẽ được chơi trước. Mỗi đội chọn 1 ô số mình thích, lật ô số đó ra. Các đội quan sát hình ảnh, đội nào nhận ra hình ảnh đó, nhanh tay lắc xắc xơ để trả lời tên bài hát, có nội dung hình ảnh trên tranh và hát bài hát đó. 
 Luật chơi: Đội nào lắc xắc xô trước thì được quyền trả lời. Đội nào trả lời đúng và hát được bài hát đó thì sẽ được tặng 1 phương tiện giao thông. Đội nào có nhiều phương tiện giao thông nhất là đội thắng cuộc. Cô cho trẻ chơi hết 4 ô số là trò chơi kết thúc.
Dạy trẻ vận động múa bài“Nào cùng đếm 1,2” tổ chức trẻ chơi trò chơi “ Tai ai tinh”
 Cách chơi: Cô cho trẻ nghe tiếng kêu một số nhạc cụ (Trống, đàn ghita, sáo, kèn) yêu cầu trẻ đoán tên nhạc cụ và biểu diễn mô phỏng nhạc cụ đó
 Một số vận động sáng tạo, trò chơi đóng vai, trò chơi đóng kịch có tác dụng rất lớn trong việc tạo hưng phấn, phát triển nhận thức, trí tưởng tượng, kích thích khả năng sáng tạo của trẻ . Lựa chọn trò chơi phải phù hợp với các hoạt động của bài học xen kẽ hài hoà giữa động và tĩnh tất cả mọi trẻ đều được tham gia. Để tổ chức tốt trò chơi đóng kịch vận động sáng tạo theo nhạc mỗi hoạt động tôi đều phải lập kế hoạch và tập duyệt nghiêm túc. Có như vậy mới phát huy hết vai trò của trò chơi đáp ứng được nhu cầu vui chơi của trẻ, góp phần nâng cao chất lượng của hoạt động.
*Biện pháp 2: Tạo môi trường mở, sử dụng đồ dùng đồ chơi, nguyên liệu phong phú giúp trẻ tích cực hoạt động
	Đối với trẻ mầm non hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo là yếu tố quyết định sự hình thành và phát triển nhân cách. Điều kiện thiết yếu để đạt được hiệu quả giáo dục chính là đồ dùng đồ chơi các nguyên liệu nhằm giúp trẻ ham muốn tìm tòi khám phá, suy đoán và phát hiện nhiều điều mới lạ khuyến khích trẻ tích cực tham gia biểu diễn, nên góc âm nhạc tôi cùng trẻ sưu tầm tranh ảnh, vẽ, cắt, xé dán, làm đồ chơi từ các nguyên vật liệu thiên nhiên, phế thải, xốp màu ,vải vụn, hộp bìa, bông len, lông ngan, lông gà, hột hạt, ống nhựa, gáo dừa, tre, mốc tre, vỏ trai... Với những nguyên liệu như vậy bản thân tôi phải suy nghĩ nghiên cứu học hỏi đồng nghiệp, học tập qua mạng Intenet để tạo ra những đồ dùng đồ đồ chơi cho trẻ hoạt động phù hợp với từng bài hát, từng trò chơi âm nhạc. Không những thế tôi cho trẻ tham gia làm đồ chơi âm nhạc cùng với mình. Qua đó giúp trẻ hát vận động theo nhạc nghe hát và chơi trò chơi âm nhạc đạt hiệu quả đặc biệt những đồ chơi trẻ được làm cùng cô hay tự mình làm ra tuy không đẹp nhưng trẻ rất thích.
 Để trang trí góc thay đổi theo từng chủ đề và làm mô hình , đồ dùng dụng cụ âm nhạc, mũ múa, phách tre, trống lắc, đàn, những con rối. 
 Ví dụ: Những hình ảnh ngộ nghĩnh, những đồ dùng dụng cụ do cô và trẻ làm, trẻ rất vui thích. Ở giờ hoạt động góc những lúc rảnh rỗi trẻ được linh hoạt lựa chọn các dụng cụ và được tự vận động theo ý thích của mình dưới nhiều hình thức: Hát, vỗ đệm theo nhịp, theo tiết tấu chậm, vận động cơ thể, hát nhảy múa, giậm chân, lắc lư. 
 Hay từ những chiếc “Gáo dừa” tôi cưa trang trí thành mõ gáo dừa; Tre có thể làm thanh la cô cùng trẻ trang trí thêm văn hoa cho đẹp; Hộp sữa, hộp thạch trẻ cho sỏi vào trong, cô giúp trẻ dính chặt và trẻ sẽ trang trí bên ngoài để tạo ra những chiếc xắc xô có âm thanh hấp dẫn; Ống nhựa, ống bìa, hộp cát tông cô cùng trẻ làm nhũng chiếc trống cơm thật sinh động; Các loại vải vụn bông len mút xốp..., cô tự làm những chiếc quạt múa, những hoa tay, mũ múa tuỳ theo từng bài hát, từng chủ đề như: “Thế giới thực vật” thì mũ hoa, lá, quả, cây xanh..., chủ đề “Thế giới động vật” thì mũ các con vật cá, gà mèo, thỏ, ếch...để thu hút trẻ đến với các bài hát mà cô dạy trẻ. Ngoài ra những chiếc hộp bìa cát tông cô trang trí thành chiếc hộp kỳ diệu xinh xắn để tổ chức trò chơi âm nhạc cho trẻ.
 Với những đồ dùng nhạc cụ do cô cháu làm như vậy thì cô tổ chức hoạt động âm nhạc nào cho trẻ cũng thuận tiện và thành công. 
*Biện pháp 3. Kết hợp âm nhạc trong các hoạt động hàng ngày: 
Nếu cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc trên các giờ học âm nhạc thì chưa đủ. Vì vậy trẻ được tiếp xúc với âm nhạc thường xuyên trong các thời điểm sinh hoạt hàng ngày có tác dụng rất lớn trong việc tạo sự hứng thú, thư giãn, gây sức chú ý của trẻ, làm phong phú đời sống tinh thần của trẻ.
 Sử dụng hiệu lệnh âm nhạc một cách phù hợp sẽ giúp các hoạt động trong ngày của trẻ diễn ra một cách nhẹ nhàng và đặc biệt kích thích trẻ tích cực, hứng thú trẻ vốn nhận thức được tính chất hoạt động và trình tự thời gian diễn ra trong ngày, giáo dục trẻ có tinh thần chấp hành kỉ luật một cách tự nguyện, vui vẻ không bị bắt ép. Đối với giáo viên thì giảm tải nói nhiều khi thực hiện giảng day.
 Giờ đón trẻ: Giờ cô đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường vì các cháu chưa tự giác, tự túc đi học. Tạm thời rời xa từ những tình cảm âu yếm mà bố mẹ dành cho để trẻ đến trường với cô giáo, bạn bè, trường lớp.lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn. Hầu hết các trường mầm non mở băng cho trẻ nghe nhạc lúc đến trường. Tôi mở nhạc cho trẻ nghe nhưng tôi lựa chọn những ca khúc trẻ có thể hát theo được và phù hợp với chủ đề. Việc này ngoài tác động âm nhạc còn giúp trẻ làm quen, củng cố các bài hát trong chương trình trẻ phải học hát. Đây là một phương pháp tiếp xúc cần thiết, chuẩn xác bởi vì học nhạc chỉ bằng sự truyền đạt của cô giáo sẽ dẫn tới đơn điệu khô cứng.
          - Giờ thể dục sáng: Vào đầu giờ buổi sáng trẻ tập thể dục thay thế cho lối hô 1, 2 tôi dùng nhạc, lời của các bài hát phù hợp với chủ đề trẻ học để  trẻ tập các bài hát theo nhạc, lời bài hát.
          Ví dụ: ở chủ đề: Bản thân tôi cho cháu tập với bài: “Nào chúng ta cùng tập thể dục”. Hoặc bài: “Vươn hai cánh tay”( Vươn hai cánh tay với lấy ông mặt trời, hai bàn tay chạm vai rồi bé lắc lắc cái hông; chân bé nâng thật cao bước đều bước thật nhịp nhàng).
          Tôi cũng kết hợp âm nhạc như để luyện hơi dài cô dạy các cháu vừa giả làm còi tàu tu tu theo bài “Đoàn tàu tí xíu” hoặc làm tiếng Gà gáy Ò ó o... Ở đây tôi muốn đưa âm nhạc vào để tăng thêm sự hào hứng, phấn khởi cho trẻ khi tham gia tập thể dục đồng thời cũng nhằm muốn giáo dục cho trẻ phát triển năng lực cảm thụ, khả năng vận động theo nhạc cho trẻ.
Trong giờ dạy thể dục kĩ năng: Vận động cơ bản “Bật liên tục qua 5 vòng” (Thuộc chủ điểm gia đình ) lần thi dua thứ 2 tôi đã mở nhạc bài “Cả nhà thương nhau”làm nhạc nền để kích thích sự thi đua của trẻ, làm cho trẻ phấn khởi hứng thú tham gia hoạt động
Giờ ngủ của trẻ: Hát ru là giai đoạn đầu tiên đối với con người từ thuở còn thơ. Người mẹ Việt Nam đã hát cho con nghe những bài hát quen thuộc của quê hương. Gửi gắm bao niềm tâm sự sâu sắc, trẻ nhỏ tuy không hiểu hết những giai điệu thắm thiết. Tác động vào đôi tai tuổi thơ được sự cảm thụ âm nhạc tinh tế. Tổ ấm thứ hai sau gia đình là mái trường nơi trẻ cảm nhận được tình yêu thương từ cô giáo. Vì thế trước khi trẻ bắt đầu đi vào giấc ngủ tôi hát ru cho trẻ nghe những bài hát về quê hương; hát phụ tử tình thâm cho trẻ nghe và những bài hát dân ca cho trẻ nghe ngoài ra tôi còn sưu tầm băng đĩa về những bài hát ru; những bài nhạc du dương nhẹ nhàng,  tạo cho trẻ làm cho trẻ dễ đi vào giấc ngủ, cảm nhận được sự trìu mến của cô đối với trẻ, giúp trẻ có giấc ngủ ngon.
           Ví dụ: Tôi thường  mở nhạc cho trẻ nghe các bài hát ru, các làn điệu dân ca: Cò lả, Lý chiều chiều, lý hoài nam; lý hoài thương; ví đò đưa; thương ơi điệu ví dân ca nghệ tĩnh các bài: Mẹ yêu con, lời mẹ hát, Ru em - Dân ca Xê Đăng
 *Biện pháp 4: Đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào các giờ học
Thường xuyên vào các trang web như: you tobe.com, blog socnhi.com, nhaccuatui.vnđể tìm các tư liệu phù hợp với nội dung bài dạy sau đó sử dụng máy chiếu, làm các hiệu ứng với hình ảnh, ảnh động, sdile show, video clip .kết hợp với các phần mềm: pwerpoint, kidpic, photoshop sử lí hình ảnh và sử dụng trong bài dạy.
Ví dụ: Ở chủ đề bản thân: Bài hát “Anh tý sún” Sử dụng đoạn clip “Đánh răng buổi tối của Bo và ba Nam”.
Ở chủ đề động vật: dạy bài hát “Đố bạn” Có thể kết hợp cho trẻ xem clip “Thế giới động vật” tương ứng vào mỗi câu hát, đến câu hát về con vật nào thì trẻ xem hình ảnh tương ứng về con vật đóTrẻ có thể vừa hát vừa bắt chước các hành động của con vật trong bài hát như: Khỉ, voi, gấuTiết học của trẻ sẽ thêm vui nhộn và sinh động hơn.
Với những bài hát nghe thuộc làn điệu dân ca, cô có thể cho trẻ xem hình ảnh, clip về những cuộc thi hát dân ca, hát đối, hát quan họ ở hội Lim. Khi trẻ được trực tiếp xem các đoạn video clip trẻ sẽ hứng thú và có cảm xúc hơn với những làn điệu dân ca đó.Ví dụ: Khi cho nghe các bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh, tôi đưa đoạn clip các liền anh, liền chị quan họ đang hát giao duyên hay hình ảnh của các chị hai, chị ba quan họ với nón thúng quai thao và những bộ quần áo mớ ba, mớ bảy cho trẻ xem. Với  những giọng hát chuyên nghiệp mượt mà tình cảm, những bộ quần áo rực rỡ sắc màu và phong cảnh hữu tình, trẻ sẽ cảm thụ chính xác hơn về các làn điệu dân ca của các vùng.
II.1. Tính mới tính sáng tạo
 + Tính mới: Nâng cao được chất lượng hoạt động giáo dục âm nhạc. Trẻ hứng thú, tích cực trong hoạt động giáo dục âm nhạc, mạnh dạn tự tin khi biểu diễn trong các ngày hội ngày lễ.
 + Tính sáng tạo: Tạo được nhiều đồ chơi âm nhạc từ các phế liệu, xây dựng được môi trường âm nhạc phong phú, ứng dụng được nhiều trò chơi mới và phát huy được tính tích cực của trẻ trong giờ học.
II.2. Khả năng áp dụng, nhân rộng
Sáng kiến của tôi đơn giản, dễ áp dụng có thể nhân rộng ra các lớp của trường mầm non Quốc tuấn và ở một số đơn vị trong huyện.
II.3. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp
a. Hiệu quả kinh tế: Từ những biện pháp mà tôi đã áp dụng tại trường Mầm Non Quốc Tuấn nói chung và tại lớp mà tôi chủ nhiệm nói riêng đã mang lại hiệu quả tốt. Tôi thấy mất rất ít kinh phí mua đồ dùng, đồ chơi, không tốn kém nhiều tiền bạc mà chỉ cần tận dụng các nguyên học liệu sẵn có ở địa phương để làm đồ chơi âm nhạc cho trẻ.
Giải pháp tôi xây dựng có thể áp dụng cho tất cả các lớp học trong trường Mầm non Quốc Tuấn nói riêng và áp dụng cho tất cả các trường học trong toàn cụm, huyện và thành phố.
b. Hiệu quả xã hội: Qua một năm thực hiện tại lớp tôi thấy trẻ trong lớp tôi mạnh dạn tự tin hơn, tích cực tham gia biểu diễn văn nghệ ở trường cũng như ở nhà, thích đến trường học cùng cô cùng bạn.
 	 Giáo viên có thêm nhiều cộng tác viên cùng song hành giáo dục trẻ, mối quan hệ giữa cô giáo và phụ huynh sẽ trở lên mật thiết hơn.
 	c. Giá trị làm lợi khác:
 	 Năm học 2018 -2019 cuối năm học thông qua phiếu đánh giá sự phát triển của trẻ 5 - 6 tuổi tất cả các lĩnh vực học sinh lớp tôi đạt 85 - 90% đây là con số khiêm tốn nhưng cũng rất tự hào với tôi. Năm học 2019 - 2020 tôi mong các biện pháp trên tôi đã thực hiện được áp dụng trong toàn khối 5 - 6 tuổi và có thể áp dụng nhân rộng trong các trường bạn để các bạn đồng nghiệp tham khảo áp dụng giúp cho trẻ mầm non Quốc Tuấn và trẻ trong toàn huyện. Thực hiện tốt các giải pháp như đã nêu trong sáng kiến sẽ giúp cho giáo viên tự khẳng định,tự bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho bản thân. Giúp giáo viên rèn luyện khả năng, từng bước có thêm vốn hiểu biết về chuyên môn nghiệp vụ. 	
	Sau khi thực hiện các giải pháp trên tôi thấy giờ học âm nhạc đạt kết quả tốt hơn, trẻ hứng thú học và tích cực tham gia vào các hoạt động. Cô và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ của lớp mạnh dạn và tự tin hơn trước rất nhiều. Được đồng nghiệp yêu mến, phụ huynh tin tưởng, trẻ tích cực và đi học đều là nguồn sức mạnh vô cùng to lớn thúc đẩy tôi hoàn thành tốt xứ mệnh là người gieo trồng những chồi non tương lai cho quê hương, đất nước. 
" Vì lợi ích 10 năm trồng cây.
Vì lợi ích trăm năm trồng người"
Tôi xin chân thành cảm ơn!
 C¬ quan ®¬n vÞ Chu Minh, ngày 05 tháng 01năm 2020
¸p dông s¸ng kiÕn Tác giả sáng kiến
..
.....
.