Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp làm sinh động trò chơi âm nhạc giúp trẻ 5, 6 tuổi trường Mầm non Định Trung phát triển khả năng âm nhạc

 nhau). Một chân làm trụ, một chân miết sàn đưa ra và kéo chân về đều đặn theo các phía trước, sang bên cạnh và về đằng sau. Trong thời gian chuyển động của chân, đầu gối thẳng, xương hông mở, cân bằng và nâng lên.
Với tính chất nhẹ nhàng- uyển chuyển của các động tác Ba-lê, tôi thường áp dụng để thể hiện các vận động khi âm nhạc có giai điệu nhẹ nhàng, êm ái. ( Ví dụ: Trong trò chơi “Nhảy múa cùng gió” tôi áp dụng khi âm nhạc lắng xuống - cơn bão qua đi - gió thổi nhẹ hơn cũng chính là ở thời gian cuối trò chơi nhằm mục đích thư giãn các cơ của toàn thân sau quãng thời gian vận động tích cực theo giai điệu của âm nhạc.
* Biện pháp 4: Lên ý tưởng và nội dung cho từng trò chơi. (Để truyền cảm hứng cho trẻ và hướng dẫn trẻ cách chơi).
* Ví dụ 1: Trò chơi “Nhảy múa cùng gió”
Tổ chức trong giờ học âm nhạc, NDTT là dạy TCÂN mới)
Chủ đề: Nước và hiện tượng tự nhiên
- Cách chơi:
Các con hãy nhắm mắt lại, giữ thật yên tĩnh và lắng nghe thật tinh: Dường như những làn gió đang đến chơi với lớp mình đấy! Khi âm nhạc nổi lên chính là lúc những làn gió của tự nhiên vào đến lớp mình rồi. Khi đó, các con hãy thức dậy và cùng nhau nhảy múa cùng gió nhé! Khi âm nhạc có giai điệu nhẹ nhàng tức là những làn gió đang thổi nhẹ - Khi đó, các con hãy làm những động tác nhẹ nhàng, uyển chuyển. Khi âm nhạc có giai điệu nhanh hơn tức là gió đã thổi mạnh hơn rồi! Khi gió thổi mạnh thì các con cũng sẽ làm những động tác nhanh nhẹn hơn. Và khi âm nhạc lên đến đỉnh điểm nhanh nhất thì tức là khi bão đã về! Bão về thì gió sẽ thổi như thế nào? Cây cối lúc này ra sao? Gió thổi nhanh- mạnh – ào ào giống như muốn cuốn đi tất cả mọi thứ..... vậy thì các con cũng hãy nghĩ ra những động tác thật là nhanh – khỏe mạnh ( có thể là nhảy – múa đôi với nhau). Sau đó, âm nhạc sẽ lại lắng xuống – Cơn bão đã qua đi! Khi bão qua đi gió lại thổi như thế nào? Bầu trời lại ra sao? Các con hãy lại cùng nhau vận động nhẹ nhàng và khi cơn bão đã qua hẳn thì những làn gió lại cùng nhau đi ngủ - làm động tác đi ngủ.
- Luật chơi:
Trẻ cần phải thực hiện các vận động phù hợp với giai điệu của âm nhạc. Khi chơi không nói chuyện hoặc cười đùa to vì như vậy sẽ không nghe được sự thay đổi tốc độ của âm nhạc.
- Đồ dùng cần chuẩn bị khi chơi:
Những chiếc khăn bung bay, dải ruy băng nhiều màu sắc.
- Ứng dụng tổ chức trò chơi trong các hoạt động:
Sau khi trẻ đã biết cách chơi và luật chơi của trò chưoi này, có khả năng chơi tốt, giáo viên có thể ứng dụng tổ chức cho trẻ trong rất nhiều các hoạt động của trẻ như:
+ Tổ chức trong giờ biểu diễn nghệ thuật tổng hợp,
+ Hoạt động ngoài trời ( Trò chơi vận động/ Giao lưu trò chơi với các khối lớp),
+ Tổ chức trò chơi trong hoạt động chiều ( Thậm trí có thể sử dụng trò chơi cho trẻ vận động sau khi ngủ dậy...)
* Ví dụ 2: Trò chơi “Vũ điệu của những chiếc lá rơi”
Tổ chức trong giờ học âm nhạc, NDTT: Dạy TCÂN mới. (Nếu tổ chức ở ngoài trời thì hiệu quả sẽ cao hơn) Chủ điểm: Thực vật.
- Cách chơi: Khuyến khích trẻ quan sát hình ảnh những chiếc lá rơi và tưởng như chúng đang nhảy múa.
Hướng dẫn trẻ: Cô đố các con biết: Khi gió thổi làm cho cây cối đu dưa thì những chiếc lá trên cây sẽ bị làm sao?( Bị rụng - rơi). Gió thổi nhẹ, những chiếc lá rơi từ trên cây xuống từ từ, bay bay là là mặt đất. Khi gó thổi mạnh, những chiếc lá đua nhau rơi xuống, ào ào, quay quay như chong chóng rồi nhập vào với những chiếc lá rơi khác bay đi khắp nơi như đang nhảy múa khắp sân trường.....Hôm nay, các con hãy cùng nhau tưởng tượng mình như là những chiếc lá đó để cùng nhau nhảy múa. Các con hãy chú ý nghe nhạc thật tinh và vận động – nhảy múa theo nhạc. Tốc độ nhanh / chậm của âm nhạc thể hiện gió thổi nhanh/ nhẹ. Chúc những chiếc lá ngày hôm nay sẽ có những điệu nhảy múa ( vũ điệu) thật đẹp và vui nhộn!
- Đồ dùng cần chuẩn bị khi chơi: Mũ hoa, Bộ sưu tập các loại lá.
* Ví dụ 3: Trò chơi: “ Tài năng của rừng xanh”
Tổ chức trong giờ hoạt động chiều thứ 3- Hướng dẫn trò chơi âm nhạc mới
Chủ điểm: Động vật.
- Cách chơi:
Các con sẽ đóng giả làm những loài vật của rừng xanh. Hôm nay, rừng xanh mở một cuộc thi tài có tên là : “Vũ công của rừng xanh” để tìm ra loài vật có điệu nhảy đẹp nhất. Mỗi bạn sẽ có một mũ/ mặt nạ con vật để đeo. Cuộc thi hôm nay sẽ mở nhạc để cho các loài vật thể hiện tài nhảy múa của loài mình. Các con vật sẽ được thỏa sức sáng tạo các động tác nhảy múa phù hợp theo giai điệu của âm nhạc. Khi nào âm nhạc kết thúc thì mỗi con vật hãy dừng lại ở một hình dáng đặc trưng của loài mình. Loài vật nào có những điệu nhảy/ dáng kết đẹp nhất sẽ được phong là “vũ công của rừng xanh”
- Đồ dùng cần chuẩn bị khi chơi: Mũ con vật, mặt nạ con vật, những chiếc lá xanh.
* Biện pháp 5: Bổ sung đồ dùng đồ chơi làm sinh động trò chơi âm nhạc.
- Với tư duy trực quan của trẻ mầm non, đồ dùng trực quan và đồ chơi là những phương tiện cực kỳ quan trọng quyết định hiệu quả của mọi hoạt động và trò chơi âm nhạc cũng không nằm ngoài đó. Nếu như những giai điệu của âm nhạc là linh hồn của múa, “là điều kiện cần” để trẻ chơi thì đồ dùng âm nhạc sẽ là “điều kiện đủ” để trẻ đạt được kết quả phát triển tốt nhất qua trò chơi âm nhạc.
- Thật vậy, nếu như chơi mà không có đồ dùng để chơi thì làm sao có hứng thú? Không có hứng thú thì làm sao có một giờ học tích cực? Nếu giờ học không tích cực thì hiệu quả đạt được liệu có được như mong muốn? Đương nhiên câu trả lời là: KHÔNG.
- Hiểu rõ được điều đó, tôi và giáo viên cùng lớp đã ý thức trong việc sưu tầm, tự tạo ra những đồ dùng đồ chơi mới phục vụ cho trẻ tham gia các trò chơi âm nhạc. Đó là những gì thì chỉ cần nhìn vào “Bảng kế hoạch” tôi đã lập ngay từ đầu năm là sẽ có đáp án:
+ Các loại đồ chơi thường có trong ngày trung thu: Trống cơm, trống da, mặt nạ, đèn ông sao, đèn lồng, đèn kéo quân, vương miện,Trang phục chị Hằng, chú Cuội, quạt mo.
+ Mũ con vật
+ Mặt nạ con vật
+ Những chiếc lá cây: Đây là nguồn nguyên liệu rất sẵn có và dễ tìm nhưng cũng mang lại hứng thu không hề ít đối với trẻ.
+ Khăn bung bay: Trẻ vừa có thể dùng để chơi vừa làm nơ buộc đầu rất đẹp.
+ Dải Ruy băng nhiều màu sắc: Không chỉ để phục vụ việc trẻ thể hiện động tác chuyển động của Gió mà qua đó trẻ còn được làm những “Vũ công múa lụa” khi chơi trong Góc.
+ Nơ tay, mũ hoa,
+ Trang phục biểu diễn: Váy xòe,...
- Bằng việc thường xuyên chuẩn bị các đồ dùng – đồ chơi sáng tạo cho các trò chơi âm nhạc thì vô hình chung tôi cũng đã bổ sung thêm được rất nhiều đồ chơi cho Góc Âm nhạc của lớp tôi. Đó cũng như là các nguyên liệu mở cho góc chơi âm nhạc mà ở đó trẻ tha hồ thay- mặc- trang điểm cho nhau bằng những món đồ phụ kiện biểu diễn bắt mắt. Bởi lẽ hiệu quả của hoạt động chơi trong góc Âm nhạc cũng góp phần lớn giúp trẻ phát triển các kĩ năng âm nhạc.
* Biện pháp 6: Phối hợp với phụ huynh để việc phát triển kĩ năng cho trẻ đạt kết quả cao.
- Để trẻ phát triển được tốt, ngoài tất cả những biện pháp mà giáo viên chúng ta nỗ lực cố gắng còn một điều không thể thiếu và có ý nghĩa lớn đó chính là sự phối kết hợp của phụ huynh. Nếu như chúng ta quan tâm giúp đỡ mong trẻ phát triển từng ngày thì phụ huynh cũng vậy thậm trí họ còn mong mỏi và hi vọng hơn ta! Trường Mầm non nơi tôi công tác thuộc địa bàn nông thôn, phần đông phụ huynh lớp tôi đều là người làm nông nghiệp nhưng họ cũng quan tâm và đặt niềm tin, hy vọng ở con em mình rât nhiều. Tôi nhận thấy rằng họ cũng rất mong muốn nắm được tình hình hoạt động của trẻ trên lớp. Chính vì vậy, thông qua những giờ đón - trả trẻ cũng như những cuộc họp đầu và cuối năm, tôi thường xuyên gặp gỡ, trò chuyện với các bậc phụ huynh nhằm trao đổi thông tin để kết quả phát triển trẻ đạt được mức tốt nhất.
Qua những buổi trò chuyện ấy, phụ huynh lớp tôi phần nào nắm bắt được nội dung chương trình giáo dục hiện hành và đặc biệt là ý nghĩa của hoạt động âm nhạc đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Từ đó, các bậc phụ huynh cũng giúp đỡ chúng tôi rất nhiều trong việc ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ chơi và giúp trẻ ôn luyện các kĩ năng âm nhạc khi ở nhà.
Với một số trẻ khả năng phát triển ngôn ngữ còn hạn chế, trẻ nhút nhát hoặc thể lực kém thì tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh bằng nhiều cách khác nhau: Với mỗi chủ đề, tôi khuyến khích phụ huynh chuẩn bị đồ chơi, tranh ảnh ở nhà để cùng dạy trẻ; 
- Ngoài ra, mỗi khi ở trường có tổ chức chương trình văn nghệ chào mừng ngày hội - ngày lễ nào thì tôi cũng chủ động mời phụ huynh đến dự để cổ vũ tinh thần cho các con và phần nào hiểu hơn về hoạt động âm nhạc ở trường mầm non.
- Không những thế, tôi cũng tư vẫn giúp phụ huynh hiểu rằng: Ngoài những khi biểu diễn ở trường, ở lớp ra thì việc tham gia biểu diễn văn nghệ tại thôn xóm nơi trẻ sinh sống cũng là một cơ hội giúp trẻ phát huy được sự tự tin, khả năng âm nhạc cũng như khả năng giao tiếp- sự hòa đồng với mọi người.
Tôi tin tưởng rằng: Sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc phát triển kĩ năng âm nhạc nói chung và trò chơi âm nhạc nói riêng sẽ tạo điều kiện giúp trẻ có cơ hội phát huy những tài năng- năng khiếu âm nhạc nói riêng và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ nói chung.
7.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
Những giải pháp nêu trên đã được thực hiện rộng rãi và đạt hiệu quả trong lĩnh vực phát triển thẩm mỹ cho trẻ ở một số trường mầm non trên địa bàn thành phố. Tôi nhận thấy, để đạt được tối ưu hiệu quả các giải pháp thì giáo viên cần phải linh hoạt trong việc phối hợp hài hòa các giải pháp bởi mỗi giải pháp điều có những ưu thế riêng, các giải pháp này hỗ trợ cho giải pháp kia ngược lại; vì thế, giáo viên cần biết khai thác và vận dụng những ưu thế của từng giải pháp để có những kết quả tốt nhất.
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Giáo viên cần có trình độ chuyên môn đạt chuẩn từ chuẩn trở lên.
Giáo viên luôn đề cao tinh thần học hỏi để nâng cao kiến thức cơ bản, kỹ năng thực hành của từng nội dung âm nhạc, nắm vững phương pháp dạy học theo chương trình giáo dục mầm non mới theo Thông tư 28/2016/TT – B’GDĐT ngày 30/12/2016 sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chương trình Giáo dục mầm non, sáng tạo trong tiết dạy. Khi tổ chức các hoạt động âm nhạc đặc biệt là hoạt động trò chơi âm nhạc luôn phải lấy trẻ làm trung tâm.
Giáo viên tích cực tìm tòi, học hỏi và nâng cao khả năng âm nhạc của bản thân, đặc biệt là khả năng biên soạn các động tác, các bài múa minh họa cho bài hát, bản nhạc thêm phong phú, sáng tạo và hấp dẫn trẻ.
Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện thuận lợi về thời gian cũng như cơ sở vật chất để giáo viên thực hiện việc áp dụng sáng kiến có hiệu quả.
Phụ huynh học sinh quan tâm đến chất lượng học tập của trẻ cũng như chất lượng giảng dạy của cô.
9. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến:
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Qua đề tài nghiên cứu này giúp cho giáo viên nhận thấy được thực trạng về khả năng âm nhạc đặc biệt là khả năng vận động theo nhạc của trẻ mẫu giáo lớn trường mầm non Định Trung trong năm học vừa qua, để từ đó đưa ra những giải pháp trong việc tổ chức và thực hiện các hoạt động âm nhạc nói chung và hoạt động trò chơi âm nhạc của trẻ mẫu giáo lớn nói riêng đạt kết quả tốt hơn trong những năm học tới.
Nâng cao thị hiếu thẩm mĩ cho trẻ, nuôi dưỡng, bồi dưỡng cảm xúc nghệ thuật, khơi gợi ở trẻ những rung động về cái đẹp, trẻ yêu thích cái đẹp của thiên nhiên và con người, tạo cho trẻ có lòng mong muốn được bảo vệ và tạo ra cái đẹp cho cuộc sống.
Rèn luyện và phát triển các kĩ năng âm nhạc cho trẻ đặc biệt là các kĩ năng trong hoạt động trò chơi âm nhạc.
Tạo cơ hội cho trẻ được tự mình khám phá, trải nghiệm và thể hiện cảm xúc và nhu cầu hoạt động nghệ thuật.
Có thể nói rằng, khi áp dụng sáng kiến vào thực tiễn sẽ góp phần giúp cho trẻ được tiếp xúc và trải nghiệm nhiều với thiên nhiên, cuộc sống; đồng thời với sự hướng dẫn, gợi mở của cô giáo đã giúp trẻ được hoạt động và phát triển theo cách riêng của mình, bản thân trẻ được tự nhận xét, trao đổi, chia sẻ và thể hiện khả năng của bản thân, trẻ trở lên tự tin, năng động và sáng tạo hơn. Đó là một nhân tố giáo dục để phát triển nhân cách cho trẻ tốt nhất, chuẩn bị cho trẻ bước vào giai đoạn của các bậc học phổ thông.
Bảng 2. Đánh giá kết quả đạt được trên trẻ cuối năm học.
(Tổng số: 176 trẻ )
STT
Tiêu chí đánh gía
Kết quả
Đạt
Tỉ lệ
(%)
Chưa đạt
Tỉ lệ
(%)
1
Trẻ yêu thích hoạt động vận động theo nhạc
176
100%
0
0%
2
Nghe và cảm nhận giai điệu âm nhạc
(Phân biệt được sự nhanh / chậm của các trạng thái âm nhạc)
160
91,4%
16
8,6%
3
Kĩ năng vận động theo nhạc
(Mềm dẻo, tự tin, thể hiện động tác có hồn)
152
86,4%
24
13,6%
4
Khả năng sáng tạo các động tác vận động minh họa phù hợp giai điệu
(Sáng tạo ra động tác phù hợp với âm thanh theo cách riêng của mình)
143
81,2%
33
18,8%

9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân:
Sáng kiến kinh nghiệm với đề tài: “Một số biện pháp làm sinh động trò chơi âm nhạc giúp trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi Trường mầm non Định Trung phát triển khả năng âm nhạc” đã giúp trẻ tham gia vào hoạt động âm nhạc nói chung và hoạt động vận động theo nhạc nói riêng hứng thú, tích cực hơn. Các giải pháp này giúp cho trẻ được rèn luyện và phát triển hơn nữa những kĩ năng trong hoạt động âm nhạc, từ đó, khả năng âm nhạc của trẻ đã tiến bộ rõ rệt.
Những giải pháp của sáng kiến thực sự là phù hợp với thực tế, phù hợp đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, phù hợp với nhu cầu nhận thức và hứng thú của trẻ độ tuổi mẫu giáo lớn (5- 6 tuổi). Đặc biệt các giải pháp đưa ra giúp phát huy một cách tốt nhất khả năng âm nhạc của mỗi trẻ.
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu gồm:
STT
Tên tổ chức/cá nhân
Địa chỉ
Phạm vi/Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
1
Trường MN Định Trung
Định Trung – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc
Các lớp mẫu giáo lớn
5 – 6 tuổi.
Lĩnh vực:
Phát triển thẩm mỹ
2
Trường MN Đồng Tâm A
Đồng Tâm A– Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc
3
Trường MN Hoa Sen
Tích Sơn – Vĩnh Yên Vĩnh Phúc

Vĩnh Yên, ngày  tháng ... năm 2019
Xác nhận của Lãnh đạo nhà trường
 (ký tên, đóng dấu)
 Nguyễn Thị Thủy
Vĩnh Yên, ngày . tháng .năm 2019
 Người nộp đơn
 (ký, ghi rõ họ tên)
 Hồ Thị Huế

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Để có thể thể thực hiện và hoàn thành được sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã truy cập mạng Internet để tìm hiểu cũng như sưu tầm các bản nhạc, tham khảo những bài nhảy- múa biên đạo cho trẻ trong các chương trình như: Nhảy cùng Bibi, Hi 5,tham khảo một số tài liệu sau:
STT
TÊN TÀI LIỆU
NHÀ XUẤT BẢN
TÊN TÁC GIẢ
1
Tâm lý học trẻ em
NXB Giáo dục

TS. Nguyễn Ánh Tuyết
2
Giáo dục trẻ em
NXB Giáo dục

Trường CĐSP MG TWII
3
Tuyển chọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện, câu đố theo chủ đề ( dành cho trẻ 5-6 tuổi)
- NXB Giáo dục
- Viện chiến lược và chương trình giáo dục – TT nghiên cứu chiến lược và phát triển chương trình GDMN.
Nhóm tác giả:
-TS. Phan Thị Lan Anh,
-ThS. Lương Thị Bình
-TS. Phạm Thị Mai Chi
-ThS. Lê Thị Khánh Hòa
-ThS. Hoàng Thu Hương
4
Giáo trình Múa
NXB Đại học sư phạm
Trần Minh Trí
5
Giáo trình Múa tập 2
NXB Đại học sư phạm
Trần Minh Trí