Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học
Âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với chúng ta. Nếu như không có âm nhạc thì cuộc sống buồn tẻ nhàm chán biết mấy. Chính vì lẽ đó chúng ta vẫn thường gặp âm nhạc để chia vui và cũng để chia buồn trong đời sống.
Âm nhạc khơi gợi niềm tin, tình yêu của con người vào cuộc sống. Âm nhạc còn giúp con người phát triển hoàn thiện nhân cách một cách thánh thiện hơn. Có thể nói âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống con người, chính vì vậy con người được tiếp xúc với âm nhạc rất sớm, âm nhạc chính là nguồn dinh dưỡng cho tâm hồn.
Việc giáo dục một con người toàn diện không chỉ giáo dục cho họ có đạo đức tốt, có trình độ hiểu biết, phân biệt, biết thường thức cái đẹp v2à biết làm đẹp cho cuộc sống nói chung, cuộc sống của mình nói riêng. Vì vậy, có thể nói rằng giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được.
Mà một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh nhất và hiệu quả nhất là giáo dục thông qua các môn học nghệ thuật. Trong đó Âm nhạc có vị trí rất quan trọng. Đặc biệt trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã điều chỉnh nội dung giáo dục nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc, trong đó có môn Âm nhạc.
22 trang
13/03/2025
60
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học
nốt đó có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc còn giúp các em ghi nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức đó hổ trợ cho việc tập đọc nhạc hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả như: dấu luyến, dấu chấm dôi, dấu quay lại, dấu hồi đoạn, dấu lặng đen, lặng đơn, ngắt câu Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện một cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện ngay tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp giáo viên chỉ hướng dẫn các em cách thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp còn việc ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện ở nhà. 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường luyện đọc nhạc ở trên lớp a. Mục đích của biện pháp Giúp học sinh luyện tập đọc nhạc một cách bài bản để các em ghi nhớ được các nốt nhạc một cách nhanh nhất. b. Biện pháp thực hiện Ở những khâu lên lớp cơ bản, trong thời gian cho phép giáo viên có thể tăng cường kiểm tra, giúp học sinh rèn đọc nhạc. Ví dụ có thể tiến hành bài dạy theo các bước sau: * Kiểm tra đánh giá thực hiện Tập đọc nhạc của học sinh: Bên cạnh việc kiểm tra yêu cầu luyện tập giáo viên cần coi trọng việc đọc bài tập đọc nhạc đã học ở giờ trước. Những học sinh đọc chưa đúng với tốc độ, cường độ, cao độ của bài cần được sữa chữa để đọc cho đúng. GV không nên đánh giá những em đọc chưa đúng theo những yêu cầu trên. * Bài mới: Ví dụ: Bài tập đọc nhạc số 2. Bước 1: Giáo viên treo bảng phụ bài TĐN cho học sinh quan sát Bước 2: Cho học sinh nói tên nốt theo thứ tự trong bài TĐN từ đầu đến hết bài và so sánh cao độ của 2câu nhạc (giống nhau chỉ khác ở ô nhịp cuối) Câu 1: Đô - Son - Mi - Đô - Rê - Son - Mi Câu 2: Đô - Son - Mi - Đô - Rê - Mi – Đô Bước 3: Tách tiết tấu cho học sinh nhận biết và tập gõ đệm, đọc tiết tấu theo âm hình tiết tấu: Đen - Đen - Đen - Đen – Đen - Đen - Trắng Đen - Đen – Đen – Đen – Đen - Đen - Trắng Bước 4: Giáo viên gợi ý để học sinh so sánh tiết tấu của 2 câu nhạc trong bài TĐN số 2 (giống nhau hoàn toàn) Bước 5: Cho học sinh nêu các nốt trong bài TĐN từ thấp đến cao Đ - R- M- S - L. Giáo viên đánh đàn chuỗi âm trên cho học sinh luyện đọc từ thấp đến cao và ngược lại từ 3 - 4 lần, hướng dẫn thêm cho học sinh cách đọc TĐN. Bước 6: Cho học sinh tự đọc bài TĐN trên theo sự hiểu biết của mình, tự thể hiện khả năng của mình trước lớp. Bước 7: Giáo viên bổ sung sửa chữa thêm cho học sinh đọc được đúng, chia tổ, nhóm luyện đọc kết hợp gõ đẹm theo nhịp phách. Với mục đích tiếp tục luyện đọc nhạc với yêu cầu cao hơn, hướng đến mục đích là đọc hay và đọc đúng bài tập đọc nhạc nên ở bước này giáo viên tổ chức cho học sinh tập luyện để thể hiện năng khiếu của mình. Bởi vì tập luyện là yếu tố quan trọng hàng đầu để đảm bảo cho học sinh thành công khi đọc trước người nghe. Khi luyện tập giáo viên cần chỉ ra những nốt khó đọc, những “điểm nút” trong bài đòi hỏi học sinh phải hiểu được mới tìm cách thể hiện điều đó trong cách đọc. Trong bước tập luyện, học sinh phải thảo luận, nhận xét về cách đọc, giải thích vì sao đọc như thế là chưa hay, đọc như thế là chưa đúng. Bước 8: Chia nhóm đọc ghép lời ca phối hợp. Bước 9: Thực hiện trò chơi củng cố qua bài TĐN cho 5 em học sinh mỗi em mang tên một nốt nhạc. Trình bày bài tập đọc nhạc theo yêu cầu của giáo viên. Việc tổ chức trò chơi bắt buộc các em phải nhớ vị trí và cao độ của nốt mình mang tên để đọc nhạc và ghép lời bài TĐN. Nếu em nào đọc sai cao độ, tên nốt thì em đó xuống để bạn khác lên thay thế và trò chơi kết thúc khi các em đọc nhạc một cách thành thạo. Cuối cùng GV nhận xét chung về giờ học, lưu ý học sinh những chỗ cần luyện đọc thêm và trước khi kết thúc tiết học cho học sinh nghe một bạn đọc hay nhất lớp đọc lại bài tập đọc nhạc vừa học. Nếu có băng của nghệ sĩ (hoặc giáo viên có năng khiếu) thì càng tốt. Như vậy cách đọc và nội dung của bài tập đọc nhạc một lần nữa được khắc sâu trong trí nhớ các em. Kết luận chương 3 Với phương pháp dạy học đổi mới kết hợp sử dụng công nghệ thông tin vào để giảng dạy tập đọc nhạc, tôi nhận thấy các em học sinh rất thích thú, hăng say ham học hơn, có tinh thần tự giác hơn, không còn e dè, nhút nhát nữa, mạnh dạn tự tin khi đứng trước tập thể, các em sống hòa đồng hơn trong nhận thức, tiết học luôn sôi nổi, lĩnh hội và khắc sâu được kiến thức, có kết quả rõ rệt. Chương 4: KẾT QUẢ Khi tôi thực hiện một số biện pháp để nâng cao chất lượng tập đọc nhạc cho học sinh lớp 5 như trên thì nhận thấy rằng đa số học sinh thích và ham học âm nhạc hơn, các em lĩnh hội được kiến thức âm nhạc tốt hơn, các em tự tin, mạnh dạn biểu diễn trước tập thể, hào hứng tham gia các hoạt động ngoại khóa. Các em đã thực sự yêu thích, say mê Âm nhạc. Sau gần một năm miệt mài nghiên cứu một số biện pháp đổi mới trong giảng dạy Âm nhạc ở Tiểu học thấy đa số các em học sinh có chuyển biến tốt về học tập, cũng như ý thức rèn luyện đạo đức. Các em đều rất hứng thú và tham gia sôi nổi, tiếp thu và khắc sâu kiến thức nhẹ nhàng. Đây là một kết quả đáng mừng mà tôi cứ nghĩ khó mà đạt được, bởi vì có nhiều em ý thức học tập chưa cao, chưa coi trọng môn Âm nhạc. Để có được kết quả như vậy cũng là nhờ có sự chỉ đạo sát sao của ban lãnh đạo nhà trường, bộ phân chuyên môn, các thầy cô giáo và các em học sinh đăc biệt là các em học sinh lớp 5A, 5B và 5C. Cùng với sự nỗ lực rất lớn của chính bản thân tôi có được, phải bỏ cả tâm huyết và tốn nhiều công sức mới có được kết quả mong muốn. Trên đây là những biện pháp tôi đã thực hiện trong quá trình thực hiện đề tài, nó mang tính chất đặc thù của môn âm nhạc. Tôi đã lựa chọn và đưa vào áp dụng thực tế để giảng dạy trên cơ sở bám sát chương trình hướng dẫn của Bộ giáo dục - Đào tạo theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Qua đó chất lượng cuối năm của học sinh 3 lớp 5A 5B và 5C để đối chứng chất lượng đầu năm và cuối năm khi thực hiện các phương pháp giảng dạy này và có kết quả như sau: Lớp Kết quả Hoàn thành tốt Hoàn thành Số HS % Số HS % 5A (39 HS) Đầu năm 9 23% 30 77% Cuối năm 19 48.7% 20 51.3% 5B (41 HS) Đầu năm 10 24% 31 76% Cuối năm 22 55% 19 45% 5C (38 HS) Đầu năm 8 21% 30 49% Cuối năm 18 47% 20 53% Bài học kinh nghiệm Để có được một tiết dạy tốt là rất khó, có được một tiết dạy Tập đọc nhạc tốt lại càng khó hơn. Theo tôi để khắc phục khó khăn thiếu thốn, nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc nói chung, môn Tập đọc nhạc nói riêng thì giáo viên phải: Phải nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy bằng mọi cách hoặc mua sắm hoặc vận động giáo viên và học sinh sưu tầm. Tùy theo tình hình, điều kiện thực tế cho phép để linh hoạt sử dụng các đồ dùng về môn Âm nhạc như thanh phách, trống, song loan. Lựa chọn và vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, đặc biệt chú ý phát huy các phương pháp dạy học tích cực như: Phương pháp trực quan, phương pháp vấn đáp, gợi mở, phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp hoạt động trò chơi, phương pháp kể chuyện, sắm vai diễn xuất tổ chức lớp học trong hoặc ngoài trời, thăm quan dã ngoại. Năng động sáng tạo linh hoạt, nhiệt tình và tâm huyết với nghề, với học sinh, luôn luôn có ý thức trách nhiệm và trau dồi chuyên môn. Đây là những yếu tố quyết định chất lượng giờ học nên không thể bỏ qua hay xem nhẹ được, giáo viên chuẩn bị càng chu đáo kĩ lưỡng thì chất lượng tiết dạy càng cao và ngược lại. C. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Cải tiến phương pháp “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học” giúp các em học tốt môn Âm nhạc, gây hứng thú cho học sinh khi học Tập đọc nhạc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục theo tinh thần chỉ đạo của các cấp. Học đi đôi với hành là một trong những yêu cầu cơ bản hiện nay của nhà trường để khắc sâu kiến thức cho học sinh phải được coi là mọi yêu cầu cơ bản trong dạy học Âm nhạc. Việc hình thành các kĩ năng cơ bản cho học sinh trong quá trình giảng dạy Âm nhạc đặc biệt là dạy học sinh học Tập đọc nhạc, của từng nốt nhạc và cao độ của nốt nhạc, để học sinh hình thành kĩ năng dọc từ nốt thấp đến nốt cao, người giáo viên phải giảng dạy cho học trò những kĩ năng một cách có hiệu quả nhất. Xuất phát từ thực trạng khả năng nhận thức tiếp thu những kiến thức của đặc thù của bộ môn âm nhạc, tôi đã lựa chọn và đưa vào thực tế những biện pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học trên cơ sở bám sát chương trình hướng dẫn của “Bộ giáo dục - Đào tạo” và tôi đã thu được kết quả đáng khích lệ, qua quan sát thực tế tôi thấy các em yêu thích bộ môn hơn, hào hứng học tập hơn. Đặc biệt là kết quả học tập đã nâng lên, các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn trong khi thực hiện bài Tập đọc nhạc. Khả năng nhận thức của con người nói chung, của học sinh Tiểu học nói riêng là rất lớn và sẵn có. Điều cơ bản là người giáo viên giảng dạy phải nắm được đối tượng, tìm hiểu cụ thể những sở thích của các em để tìm ra phương pháp, biện pháp giảng dạy thích hợp nhất giúp các em tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và tạo sự say mê trong việc vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. Trên cơ sở từ thực tiễn giảng dạy Âm nhạc trong trường Tiểu học, xuất phát từ thực trạng khả năng nhận thức tiếp thu những kiến thức đặc thù của phân môn, người giáo viên phải có vai trò chủ đạo trong việc tổ chức dạy học, bên cạnh việc truyền thụ kiến thức chính xác còn phải lựa chọn và đưa vào thực tế những phương pháp, biện pháp giảng dạy phù hợp thì ta mới thu được những kết quả như mong muốn. 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với nhà trường: Luôn tạo môi trường thuận lợi trong nhà trường để môn âm nhạc ngày càng được phát triển. Luôn quan tâm động viên đến đội ngũ giáo viên dạy năng khiếu nhiều hơn nữa. Trang bị đầy đủ cho các lớp học những dụng cụ âm nhạc cần thiết để giảng dạy được tốt hơn. 2.2. Đối với Phòng giáo dục: Tổ chức các chuyên đề âm nhạc. Tổ chức các lớp bồi dưỡng âm nhạc cho tất cả giáo viên trong huyện. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi rút ra được trong quá trình nghiên cứu về “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học”. Trong quá trình trình bày nội dung sáng kiến kinh nghiệm không thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp của đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo, hội đồng khoa học cấp trên để sáng kiến kinh nghiệm này được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 20 tháng 4 năm 2023 Người viết Vũ Thị Thúy PHIẾU ĐIỀU TRA Trường Tiểu học Yên Mỹ - Thanh Trì – Hà Nội Họ và tên:.............................................Lớp:...................... Em hãy ghi lại ý kiến của mình: - Em có thích học phân môn tập đọc âm nhạc không ?........................................... - Vì sao em thích? Vì sao em không thích? - Phân môn kể chuyện âm nhạc em có thích không? Vì sao? .................................................................................................................................................................................................................................................................. CÂU CHUYỆN: “BẢY ANH EM” Ngày xưa trong một gia đình nọ có 7 anh em, người anh cả tên là Đồ, người anh thứ 2 tên là Rê, người anh thứ 3 tên là Mi, người anh thứ 4 tên là Pha. Người anh thứ 5 tên là Son, người anh thứ 6 tên là La, và người em út tên là Si. Khi mùa đông đến trời rét đậm người anh thứ 2 tên là Rê phải đi vào rừng kiếm củi đem về để sưởi ấm, đến trưa mà không thấy về, người anh thứ 4 là Mi và Pha đã lên đường đã lên đường tìm hai người anh, cũng như Đồ và Pha đến chiều Mi và Pha không về. Thấy thế hai người anh còn lại là La và Son đã vội vã vào rừng tìm kiếm bốn người anh, Đồ Rê Mi Pha, chẳng khác gì số phận các anh của mình, Son và La cũng biệt tăm người em út tên Si trong lòng bồn chồn đứng ngồi không yên, nhưng vốn là người thông minh, Si đã cẩn thận bỏ vào túi 1 cái bật lửa rồi đốt đuốc soi đường vào rừng. Đến nửa đêm Si đã tìm được lần lượt 6 anh em của mình. Giáo viên kể chuyện và chuẩn bị hệ thống câu hỏi sau khi kể chuyện: Giáo viên kể chuyện cần kết hợp ngữ điệu, cử chỉ, ngôn ngữ hình thể để lôi cuốn học sinh vào câu chuyện kể để các em ghi nhớ truyện một cách tốt nhất và nhớ được tên các nhân vật trong truyện. *Qua câu chuyện này giáo viên có thể hỏi học sinh: Anh em trong câu chuyện anh cả tên là gì? Anh thứ hai tên là gì?.... để học sinh nhớ được chính xác nốt nhạc đã học. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nội dung chương trình SGK Âm nhạc tiểu học. 2. Sách hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn âm nhạc Tiểu học. 3. SGK âm nhạc lớp 1, 2, 3, 4, 5 – Nhà xuất bản Giáo dục . 4. Phương pháp dạy học âm nhạc Hoàng Long – Nhà xuất bản Giao dục . 5. Sách chuẩn kiến thức kỹ năng âm nhạc Tiểu học – Nhà xuất bản Giao dục 6. Thiết kế bài giảng khối 4,5. 7. Sách hướng dẫn sử dụng phần mềm Finale 2010. MỤC LỤC A. ĐẶT VẤN ĐỀ..1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu. ..2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu. ..2 4. Nhiệm vụ nghiên cứu. ..3 5. Phạm vi nghiên cứu ..3 6. Phương pháp nghiên cứu. ..3 B. NỘI DUNG ..4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 5..4 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài.4 1.2 Các khái niệm cơ bản của vấn đề nghiên cứu ..5 Chương 2: THỰC TRẠNG CỦA VIỆC DẠY HỌC ÂM NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 5 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC . 6 2.1.Vài nét khái quát về nhà trường ..6 2.2.Thực trạng dạy học trong nhà trường ..6 Chương 3: CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY TẬP ĐỌC NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 5..............................................................8 3.1. Mục tiêu của giải pháp biện pháp................................................................ ..8 3.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp...........................................................8 3.2.1.Biện pháp1. Khảo sát thăm dò thái độ của học sinh đối với môn học âm nhạc ...9 3.2.2.Biện pháp 2. Thông qua trò chơi và kể chuyện âm nhạc “Bảy anh em”..9 3.2.3. Biện pháp 3. Rèn kĩ năng ghi nhớ nốt nhạc, vị trí nốt nhạc trên khuông nhạc 10 3.2.4. Biện pháp 4. Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc 11 3.2.5. Biện pháp 5. Tăng cường luyện đọc nhạc ở trên lớp11 Chương 4. KẾT QUẢ13 C. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ15 1. Kết luận...15 2. Khuyến nghị....15 ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ TRƯỜNG TIỂU HỌC YÊN MỸ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY TẬP ĐỌC NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 5 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC Lĩnh vực/Môn: Âm nhạc Cấp học: Tiểu học Tên tác giả: Vũ Thị Thúy Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Yên Mỹ Chức vụ: Giáo viên NĂM HỌC 2022 -2023
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_d.docx
