Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4, 5 tuổi

động âm nhạc có thể làm chủ được mọi tình huống đồng thời xử lý các yêu cầu của hoạt động âm nhạc một cách chính xác đem lại hiệu quả cao trong việc giáo dục thẩm mỹ âm nhạc cho trẻ.
 3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động:
* Đổi mới phương pháp:
 	 Quá trình đổi mới phương pháp dạy trẻ làm quen với bộ môn âm nhạc đòi hỏi người giáo viên phải biết linh hoạt, sáng tạo khi sử dụng các nhóm phương pháp trong một tiết dạy để phù hợp với điều kiện thực tế của trường lớp và trình độ nhận thức cũng như mức độ hứng thú của trẻ. 
 Giáo viên có thể chọn một nội dung xuyên suốt trong 1 giờ học không cần dạy theo thứ tự dạy hát, nghe hát....
 Giáo viên không nhất thiết phải chọn 1 nội dung chính, 2 nội dung kết hợp. Tuỳ theo khả năng của cô và trẻ.
 Trong hoạt động âm nhạc giáo viên không nhất thiết phải giảng nội dung của bài hát. Có thể giảng hoặc không.
 	 Một phương pháp khá thành công và đã được tôi áp dụng đó là phương pháp dùng tình cảm khích lệ và nêu gương. Những trẻ được cô và các bạn khen, tuyên dương sẽ có thêm tự tin, mạnh dạn và có sự hào hứng mong chờ để được tham gia vào hoạt động âm nhạc ở những lần sau. Mặt khác với những trẻ yếu tôi cũng tìm cách động viên để trẻ không hụt hẩng mà sẽ cố gắng để được bằng các bạn khác bằng cách khuyến khích trẻ đó lên biểu diễn hát, múa, đọc ráp cho cả lớp xem hoặc hát riêng cho cô nghe...
 Trước khi tiến hành cho trẻ đến với hoạt động âm nhạc thì tôi suy nghĩ lựa chọn các dạng vận động minh họa phù hợp với nhịp điệu và nội dung của bài hát nhằm giúp trẻ cảm nhận hết giá trị nghệ thuật của bài hát.
 	 * Đổi mới hình thức: 
 	- Trong chủ đề tôi thay đổi các hình thức mới lạ, hấp dẫn để lôi cuốn, kích thích sự sáng tạo và nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ. Khuyến khích trẻ tự nghĩ ra các hình thức khác nhau để tạo ra âm thanh từ các bộ phận khác nhau của cơ thể, từ các nguyên vật liệu thiên nhiên, vận động theo nhạc các bài hát yêu thích và tự nghĩ ra cách vận động theo nhạc của riêng mình...
Ví dụ: Trong các hoạt động âm nhạc tại lớp tôi thường xuyên thay đổi hình thức dạy học cho trẻ như: Dạy trẻ đọc rap: “ Con cào cào”, “Bà còng đi chợ trời mưa”.... Dạy trẻ cảm thụ âm nhạc qua tiết tấu nhanh-chậm của bài hát. Dạy trẻ luyện thanh trước khi hát. Dạy trẻ làm quen với các nốt ví dụ như nốt “La”. Dạy trẻ làm quen với cách hát to - nhỏ qua bài hát. Dạy trẻ nhận biết nốt đen (Cha) và nốt móc đơn (Chi) qua kí hiệu màu. Ngoài ra tôi còn thường xuyên lồng ghép các bản nhạc nước ngoài, bản nhạc giao hưởng để cho trẻ chơi trò chơi....
(Minh chứng hình ảnh 1,6 trang 14)
- Thường xuyên đổi mới hình thức để giúp trẻ thấy giờ học luôn mới lạ, hấp dẫn, điều đó rất quan trọng để kích thích sự tò mò, phấn khởi ở trẻ. Vì vậy mà các tiết học hình thức phải thay đổi thường xuyên.
	Ví dụ: Có tiết tôi đưa phần nghe hát lên đầu rồi mới đến phần hát và vận động theo nhạc, cuối cùng là phần trò chơi. Nhưng cũng có tiết tôi lại đưa phần trò chơi lên đầu hoặc phần hát lên đầu rồi mới đến các phần khác. Và xen kẽ giữa các phần thì tôi lại chọn cách tích hợp các nội dung khác như đọc thơ, ca dao, đồng dao, tục ngữ...phù hợp chủ đề và nhận thức của trẻ để tạo cho tiết dạy sự lưu loát, trôi chảy, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức trọn vẹn.
(Minh chứng hình ảnh 4 trang 17)
- Ngoài ra, việc lựa chọn đội hình cho trẻ hoạt động trong tiết dạy cũng rất quan trọng vì trẻ 4-5 tuổi rất thích hoạt động nhưng cũng chóng mệt mỏi, nhàm chán. Chính vì vậy tôi đã suy nghĩ bố trí đội hình phù hợp với nội dung bài hát và cách vận động của bài đó, đảm bảo được sự nhịp nhàng giữa động và tĩnh
Ví dụ: Khi trẻ đang chơi tự do, cô cho trẻ nghe nhạc bài “Cả nhà thương nhau” để lại gần gũi bên cô, cô và trẻ cùng trò chuyện về gia đình...sau đó trẻ đọc đồng dao “Đi cầu đi quán” về đội hình chữ u để hát múa bài “Múa cho mẹ xem”. Tiếp theo trẻ đọc thơ “yêu mẹ” đi về 3 hàng ngang để nghe cô hát và chơi trò chơi...
(Minh chứng hình ảnh 2 trang 14)
4. Biện pháp 4: Luyện giọng hát cho cô và trẻ.
* Luyện giọng hát:
 	 Muốn tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ đạt kết quả cao thì đòi hỏi người giáo viên phải có sự rèn luyện, trước hết là luyện cho mình có một giọng hát nhẹ nhàng truyền cảm, hát đúng nhạc, đúng nhịp, đúng giai điệu, cao độ và trường độ. Nhưng để làm được điều đó thì rất cần sự chịu khó và phải luyện tập thường xuyên với nhiều hình thức khác nhau như: Tự tập hát một mình, hát theo băng, hát tập thể, hát cho đồng nghiệp nghe và góp ý.
 	Tôi đã lựa chọn và luyện tập những bài hát có nội dung phản ánh về trường lớp mầm non, gia đình của bé, các nghành nghề quen thuộc, thế giới thực vật, động vật, mùa xuân, tết cổ truyền, các loại phương tiện giao thông, về quê hương đất nước và Bác Hồ...đó là những bài hát có giai điệu vui tươi, trong sáng, ngộ nghĩnh, tình cảm tha thiết , tiết tấu phù hợp. Kết hợp với nét mặt, cử chỉ điệu bộ phù hợp nội dung bài hát để giúp trẻ cảm nhận hết giá trị nghệ thuật của bài hát đó. Mặt khác, tôi còn thường xuyên luyện tập các bài hát dân ca của các vùng miền, các bài hát ru trong và ngoài chương trình để có thể hát cho trẻ nghe.
* Luyện giọng hát cho trẻ:
 Để luyện cho trẻ có giọng hát rõ ràng, đúng nhạc, truyền cảm cũng như khả năng biểu diễn tự tin mạnh dạn trước đám đông thì trong các tiết học tôi rất chú ý, quan sát để phát hiện ra những trẻ có năng khiếu để bồi dưỡng thêm cũng như phát hiện ra những trẻ chưa có năng khiếu để có kế hoạch rèn luyện thêm cho trẻ đó. Tôi đã rèn luyện cho các cháu bằng nhiều cách như: Cho trẻ hát theo cô, hát theo băng, tự hát một mình, hát đối đáp với bạn, hát theo tiếng đệm đàn của cô, hát xướng âm bài hát đó...
(Minh chứng hình ảnh 5 trang 14)
 * Luyện đàn:
 	Mỗi tiết dạy hoạt động âm nhạc mà không có tiếng đàn thì tiết dạy chưa thành công. Vì vậy phần đệm đàn ở đây có vai trò hết sức quan trọng, nó góp phần vào việc tạo hứng thú, phát triển tai nghe và cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Chính vì lẽ đó mà tôi luôn quan tâm đến việc luyện đàn và sử dụng đàn piano bằng cách học thuộc các nốt nhạc của bài hát, nắm được bài hát đó viết ở nhịp nào, phách nào, nhanh hay chậm, từ đó sẽ luyện tập đánh nốt nhạc trên phím đàn. Nhờ chịu khó luyện tập nên bản thân tôi đã có thể tự mình đánh đàn cho trẻ nghe trong tiết dạy và ở mọi lúc mọi nơi, đa số các cháu rất thích và hào hứng khi được nghe đàn. 
5. Biện pháp 5: Sử dụng dụng cụ âm nhạc một cách có hiệu quả:
Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy việc sớm hình thành tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. Vai trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hứng thú say mê hoạt động nghệ thuật.
Trẻ được mặc trang phục và sử dụng đạo cụ và biểu diễn phù hợp với tính chất âm nhạc và nội dung bài hát sẽ làm phong phú thêm đời sống văn hoá, có tác dụng giáo dục tình cảm đạo đức, góp phần vào việc hình thành nhân cách trẻ thơ.
(Minh chứng hình ảnh 3 trang 14)
6. Biện pháp 6: Công tác tuyên truyền đối với phụ huynh.
 Gia đình có ý nghĩa đặc biệt, có vai trò quan trọng đối với cuộc sống và sự phát triển của trẻ mầm non. Giáo dục gia đình có những điểm mạnh đó là tính cảm xúc cao, tính linh hoạt, tính thiết thực, sự thích ứng nhanh nhạy giữa yêu cầu của cuộc sống và đối tượng giáo dục là con cái của chính họ. Kết quả chăm sóc và giáo dục trẻ phụ thuộc một phần rất lớn vào việc kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường. Đây là sự kết hợp hai chiều cùng chung mục đích. Gia đình phối hợp với nhà trường sẽ đem lại nhiều thuận lợi cho việc giáo dục trẻ, là điều kiện cơ bản để làm tốt việc giáo dục của nhà trường và giáo dục gia đình là yếu tố cơ bản để đảm bảo tính thống nhất giáo dục, là biện pháp để thực hiện mục tiêu giáo dục.
 	 Âm nhạc đối với trẻ là nhu cầu không thể thiếu được hàng ngày, vì thế tôi đã trực tiếp trao đổi với phụ huynh đóng góp kinh phí mua đồ dùng, đồ chơi. Nhắc nhở nhụ huynh về nhà cho trẻ mạnh dạn hát múa cho cả nhà xem, hát ru cho trẻ nghe những bài hát có nội dung giáo dục tốt. Tuyền truyền phụ huynh sưu tầm băng đĩa, đóng góp các phế liệu để cô làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ...
 	 Trong các ngày hội ngày lễ nhà trường tổ chức liên hoan văn nghệ , tôi mạnh dạn mời phụ huynh tham gia cổ vũ cho trẻ, xem trẻ hát múa. Khi phụ huynh thấy con em mình biểu diễn trên sân khấu đẹp ra sao, hát hay, múa dẻo như thế nào thì lòng tin nơi phụ huynh đối với cô giáo sẽ được tăng lên. Từ đó phụ huynh sẽ có mối liện hệ mật thiết và có sự thống nhất với nhà trường trong công tác chăm sóc - giáo dục trẻ.
V. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
 Sau khi tôi sử dụng một số biện pháp trên áp dụng vào việc dạy hoạt động âm nhạc cho trẻ lớp Mẫu giáo. Cuối năm học tôi tiến hành tổng kết lại kết quả mình đã áp dụng thì thu được kết quả khả quan như sau:
1/ Về phía trẻ: 
Đánh giá trẻ cuối năm kết quả như sau: 37 cháu 
- Kỹ năng sử dụng các loại nhạc cụ tỷ lệ đạt 86%.
- Kỹ năng biểu diễn tỷ lệ đạt 97%.
- Khả năng cảm thụ âm nhạc tỷ lệ đạt 86%.
- Khả năng sáng tạo động tác tỷ lệ đạt 41%.
(Minh chứng bảng đánh giá chi tiết trang 15)
- Cháu hứng thú và tích cực thể hiện khả năng âm nhạc.
 - Qua một năm tiến hành và tổ chức theo nhiều hình thức khác nhau để tìm ra những hướng tốt nhất cho cháu khi hoạt động âm nhạc tôi thấy đa số cháu đã trở nên nhanh nhẹn, tự tin, mạnh dạn sáng tạo trong mọi hoạt động rõ rệt, cụ thể là các cháu có tính nhút nhát như : Bảo Trâm, Quế Chi, Minh Hà, Hoàng Minh. cuối năm học các cháu có sự thay đổi về kỹ năng âm nhạc rất rõ rệt như lúc đầu năm học, hơn thế nữa cháu hát rõ lời, đỡ ngọng hơn, mạnh dạn thể hiện trước đông người.
 	Mặt khác những cháu có kỹ năng âm nhạc tốt ngày càng nhiều, được nâng cao và nhiều cháu tham gia trong đội tuyển văn nghệ của trường. 
2. Về phía giáo viên:	
 	- Tôi thấy mình đã nâng cao được cách tổ chức các hoạt động âm nhạc
cho trẻ.
 	- Rút được kinh nghiệm trong việc chủ động tìm tòi những nội dung hoạt động âm nhạc đã gây hứng thú và giúp trẻ phát huy được khả năng âm nhạc của mình. 
 - Tìm tòi và sưu tầm được rất nhiều những đề tài hay hướng trẻ hứng thú và tích cực tham gia hoạt động.
- Tận dụng sáng tạo hơn trong những đồ dùng đồ chơi với các nguyên vật liệu đơn giản, gần gũi xung quanh trẻ mà hiệu quả và nâng cao yêu cầu khi trẻ tham ra hoạt động.
- Tôi đã có nhiều hình thức tổ chức phong phú và đã tạo hứng thú thu hút trẻ tham gia hoạt động của trẻ.
 - Các cháu trong lớp đã có sự tiến bộ rõ rệt, đa số trẻ đã tự tin và mạnh dạn khi tham gia biểu diễn văn nghệ cũng như yêu thích các bài hát, điệu múa mà cô giáo đã tập cho.
- Các cháu đã thuộc các bài hát trong và ngoài chương trình. Đồng thời khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ được nâng cao, thể hiện qua từng giai điệu, tiết tấu và cách sử dụng dụng cụ âm nhạc.
- Trong quá trình dạy trẻ tôi đã phát hiện và bồi dưỡng được một số trẻ có năng khiếu ca hát để tham gia vào đội văn nghệ của nhà trường, tham gia vào các cuộc thi, các ngày hội.... Mặt khác những cháu hát chưa đúng nhạc nay đã có tiến bộ hơn rất nhiều.
- Tôi đã tạo được niềm tin nơi phụ huynh, hầu hết các bậc phụ huynh đã quan tâm hơn đến việc học hành của trẻ, thường xuyên đóng góp nguyên vật liệu và kinh phí để mua sắm đồ dùng đồ chơi.
- Bản thân tôi đã luyện được giọng hát hay, đúng nhạc và truyền cảm, thu hút trẻ.
- Tôi đã được Ban giám hiệu và đồng nghiệp đánh giá cao trong các tiết dạy mẫu về bộ môn âm nhạc.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.
I. KẾT LUẬN:
Giáo dục âm nhạc cho các cháu lứa tuổi mầm non là một vấn đề mới và khó, nó gắn liền với con người từ khi chào đời cho đến lúc từ giã cuộc sống. Những tác phẩm âm nhạc được nghe từ thủa bé thường để lại những dấu ấn sâu sắc và khá lâu dài trong tình cảm và nhận thức của con người. Âm nhạc có một sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Đối với trẻ 4-5 tuổi thì âm nhạc trước khi là một đối tượng thẩm mỹ, nó còn là đối tượng của giáo dục vì vậy giáo viên phải biết sáng tạo và vận dụng linh hoạt các nhóm phương pháp cũng như biết đổi mới hình thức tổ chức giáo dục nhằm nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ.
Từ những vốn kinh nghiệm tích lũy ấy, tôi đã áp dụng vào lớp của mình một cách có hiệu quả, nhằm hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, đó là sự phát triển về thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và ngôn ngữ trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Góp phần vào việc đào tạo thế hệ trẻ cho tương lai năng động, sáng tạo với một tâm hồn lạc quan yêu đời, tự tin vào cuộc sống...
II. KHUYẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT:
 Để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi cũng như phục vụ tốt cho các hoạt động nghệ thuật của nhà trường tôi có một số kiến nghị sau:
1. Với Phòng Giáo dục và đào tạo.
 	- Cần tăng cường mở thêm các lớp tập huấn chuyên sâu để bồi dưỡng năng khiếu đánh đàn và múa hát cho giáo viên Mầm non.
 	- Tổ chức nhiều các buổi tập huấn chuyên đề về bộ môn âm nhạc để giáo viên học hỏi, đúc rút kinh nghiệm.
2. Với nhà trường.
- Tổ chức nhiều các buổi học tập nâng cao kiến thức âm nhạc cho giáo viên.
Là một giáo viên mầm non đang hàng ngày, hàng giờ ươm những mầm non cho đất nước. Tôi mong muốn làm sao ngày càng có nhiều biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non được áp dụng cụ thể hơn nữa. Chính vì vậy tôi đã lựa chọn đề tài "Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi". Việc áp dụng các biện pháp này đã thu được kết quả khả quan xong vẫn còn nhiều thiếu sót mà tôi chưa nhận thức được. Rất mong nhận được sự đánh giá, nhận xét của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp góp ý để đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi ngày càng đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
PHẦN IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy âm nhạc ở trường CĐSP .
- NXB: Đại học sư phạm Hà Nội ( H.ảnh1)
2. Nhạc vui thiếu nhi và bài hát mầm non
 - NXB Văn hóa-Thông tin. (H.ảnh 3)
3. Tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non theo hướng tích hợp chủ đề. 
- Viện chiến lược và chương trình giáo dục.( H.ảnh 2)
4. Giáo dục âm nhạc tập 1-2-3. Tác giả Phạm Thị Hoà. ( H.ảnh 4)
5. Tuyển tập bài hát tuổi mầm non và nhi đồng ( H.ảnh 5)
6. Bé đến với âm nhạc qua trò chơi. ( H.ảnh 6 - NXB Giáo dục Việt Nam
 Hình ảnh 1 Hình ảnh 2 Hình ảnh 3
Hình ảnh 4 Hình ảnh 5 Hình ảnh 6
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HOẠ CHO SÁNG KIẾN
Hình ảnh1: Cô giáo dạy trẻ làm quen Hình ảnh 2: Trẻ biểu diễn trên sân khấu.
 với nốt “La”
Hình ảnh 3: Trẻ với dụng cụ âm nhạc. Hình ảnh 4: Cô cùng trẻ cảm nhận âm
 nhạc qua tiết tấu nhanh-chậm.
Hình ảnh 5: Cô dạy trẻ luyện giọng. Hình ảnh 6: Trẻ biểu diễn đọc rap.
BẢNG KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM
Nội dung
Số trẻ
Tỉ lệ
Kĩ năng sử dụng các loại nhạc cụ
20/37
54%
Kĩ năng biểu diễn
22/37
59%
Khả năng cảm thụ âm nhạc
25/37
68%
Khả năng sáng tạo động tác
4/37
11%

BẢNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TRẺ CUỐI NĂM
Nội dung
Đầu năm
Cuối năm
Số trẻ
Tỉ lệ
Số trẻ
Tỉ lệ
Kỹ năng sử dụng các loại nhạc cụ
20/37
54%
32
86%
Kỹ năng biểu diễn
22/37
59%
36
97%
Khả năng cảm thụ âm nhạc
25/37
68%
32
86%
Khả năng sáng tạo động tác
4/37
11%
15
41%