Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ 4, 5 tuổi thông qua hoạt động hàng ngày ở trường mầm non

 động theo không cần hát. Bên cạnh đó, tôi cũng đã nghiên cứu và áp dụng quan điểm đổi mới hình thức giáo dục âm nhạc. Mục đích giáo dục của hướng đổi mới là giáo viên là người hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi, tìm tòi, khám phá. Trẻ tham gia hoạt động, một cách hứng thú, chủ động để phát triển khả năng cá nhân.
	Tôi đã tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân để giúp trẻ thực hiện tốt hoạt động âm nhạc. Trẻ hoạt động không bị áp đặt để phát huy năng lực bản thân, được trao đổi, nhận xét để trở nên năng động hơn. Chính vì vậy, trong vận động theo nhạc, trẻ tự do thể hiện nhiều cách khác nhau, không nhất thiết yêu cầu mọi trẻ vận động giống nhau. 
Ví dụ: Dạy trẻ vận động gõ đệm theo tiết tấu chậm bài “ Em đi qua ngã tư đường phố”
Tôi có thể tạo thành trò chơi cho trẻ. Mời 3 trẻ lên chơi cùng cô: Trẻ gõ đệm, cô vỗ tay: 
 gõ gõ gõ vỗ
 Bước bước bước đá chân.
 Trẻ1vỗ Trẻ2 vỗ Trẻ 3 vỗ Cô vỗ tay.
Hoặc cho các cháu hai tay chống hông, dậm chân 3 phách đầu, phách 4 dậm gót chân.
 dậm chân dậm chân dậm chân dậm gót. 
Có thể thay đổi làm động tác đánh cồng của dân tộc Tây nguyên.
 gõ gõ gõ vuốt
Ảnh 5: Trẻ vận động sáng tạo cách vỗ tay theo tiết tấu chậm bài hát “ ”.
 *Đa dạng hóa các hình thức nghe hát. 
 + Ứng dụng công nghệ thông tin: 
Đất nước ta hiện nay đang trong giai doạn phát triển công nghiệp hoá, hiện đại hoá cùng với sự bùng nổ công nghệ thông tin. Để đáp ứng nhu cầu của xã hội, hiện nay các cấp học rất cần được ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy . Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy ở cấp học mầm non làm đa dạng hoá hình thức dạy học giúp trẻ được thay đổi không khí mới, hấp dẫn, trong giờ học, tạo cho trẻ niềm hứng thú, hăng say tích cực tham gia vào hoạt động, làm cho hiệu quả giáo dục cao. Đặc biêt giúp giảm bớt đồ dùng không cần thiết, giảm bớt sức lao động của giáo viên và giảm bớt chi phí. Vì vậy khi cho trẻ nghe hát tôi đã tìm các hình ảnh có trong bài hát để tạo hiệu ứng cho các hình ảnh trong slide làm thành một vi deo chạy tự động và cô chỉ việc hát theo các hình ảnh chạy tự động đó.
Ảnh 6: Cô hát kết hợpcác slide chạy về nội dungbài “ Mùa xuân ơi”
+ Hát kết hợp nhạc cụ. 
 Muốn một giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả cao đòi hỏi cô giáo phải hát đúng nhạc, có sử dụng đàn, nhạc cụ để trẻ được làm quen với nhạc, cô hát càng hay càng thu hút trẻ vào giờ học. Cô hát phải thể hiện tình cảm sắc bài hát qua nét mặt vì thế khi hát cho trẻ nghe tôi còn kết hợp đàn ocgan, sáo, đàn ghi ta, phách tre, mõ dừa hay các nhạc cụ khác phù hợp với tính chất bài hát.
+ Hát kết hợp với trang phục nghệ thuật.
Cô có thể cho mặc trang phục vùng, miền theo bài hát, giúp trẻ biết trang phục của một số vùng miền, dân tộc theo nội dung bài hát. Trẻ được nghe những bản nhạc hay kết hợp với trang phục nghệ thuật giúp trẻ cảm nhận giai điệu, ý nghĩa đời sống văn hoá vùng miền qua đó trẻ cảm thụ được bài hát một cách rõ nét và sâu đậm hơn.
Ảnh 7: Cô hát và trẻ múa phụ họa bài “ Đi học”
 + Hát kết hợp với rối.
 Việc dùng đồ dùng dạy học giúp trẻ cảm thụ âm nhạc tốt hơn còn bao gồm cả việc sử dụng rối tay, rối que, rối bông, các nhân vật có trong bài hátvv. Sử dụng rối trong khi cho trẻ nghe hát luôn gây được sự chú ý, tò mò của trẻ tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối, một môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Các nhân vật trong tác phẩm âm nhạc được cách điệu hoá để thu hút sự chú ý của trẻ về màu sắc, hình dạng. Các con rối đẹp và đa dạng về chủng loại nhưng vẫn giữ được đúng nội dung cốt lõi của tác phẩm âm nhạc và phù hợp với hoàn cảnh, không gian.
 Ảnh 8: Cô hát kết hợp với rối bài hát đi học.
Biện pháp 6: Giáo dục âm nhạc thông qua các ngày hội, ngày lễ, các cuộc thi.
Vào ngày lễ hội như ngày khai giảng, ngày nhà giáo Việt Nam, tết trung thulà những ngày có hình thức tổ chức quan trọng trong việc tạo ra môi trường âm nhạc phong phú và sinh động. Ngày lễ, ngày hội có các hoạt động nghệ thuật đa dạng như hát, múa, đóng kịchtạo cho trẻ niềm phấn khởi, vui vẻ, những cảm xúc mới mẻ, tăng cường khả năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ. Ngày lễ, hội là cơ hội cho giáo viên và trẻ trong toàn trường giao lưu, hiểu biết nhau hơn, đồng thời tạo cơ hội cho trẻ nâng cao các kỹ năng hoạt động nghệ thuật. Trẻ hiểu thêm những điều mới lạ chỉ có trong ngày hội, ngày lễ, đồng thời củng cố những điều trẻ đã lĩnh hội được. Hiểu được ý nghĩa hoạt động âm nhạc trong ngày hội, ngày lễ. Hàng ngày, tôi luôn chú ý thường xuyên rèn những kỹ năng vận động theo nhạc Khi nhà trường có kế hoạch tổ chức tôi lựa chọn các nội dung phù hợp để luyện tập, chuẩn bị trang phục cho trẻ. Khi biểu diễn tôi nhận thấy ở trẻ rất hào hứng, tự tin, có ý thức trong khi biểu diễn.
Giáo viên cũng nên tổ chức các cuộc thi âm nhạc tại lớp. Có đàn, dụng cụ âm nhạc cho các cháu biểu diễn giống như một chương trình văn nghệ, cho trẻ đóng các vai: Ban nhạc, nhạc công, ca sĩ giáo viên chuẩn bị phần quà cho những trẻ đạt giải. Trẻ sẽ rất hào hứng, mạnh dạn, tự tin tham gia vào các hoạt động âm nhạc, thích biểu diễn và say mê với âm nhạc.
Ảnh 9: Trẻ tự tin hát, múa trong ngày hội đến trường và 20/11.
Những tri thức, kỹ năng âm nhạc ở trẻ sẽ được hình thành và tồn tại lâu bền hơn khi trẻ được rèn luyện thường xuyên và được tham gia biểu diễn.... Tất cả các hình thức biểu diễn tác phẩm âm nhạc như: Đồng ca, đơn ca, hát kết hợp múa, hát kết hợp trò chơi, vận động theo nhạc đều tạo cho trẻ những hứng thú nhất định và nếu biểu diễn thành công sẽ có giá trị giáo dục sâu sắc. Đặc biệt, hoạt động biểu diễn âm nhạc giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trước mọi người, trẻ sẽ thích tham gia biểu diễn trong những ngày lễ hội, thích được nghe nhạc giúp trẻ từng bước cảm nhận và biết đánh giá âm nhạc cũng như số lượng tác phẩm mà trẻ được nghe, được học. Hình thành những cơ sở đầu tiên cho thị hiếu âm nhạc ở trẻ.
Biện pháp 7: Thực hành, ôn luyện thường xuyên.
 Có nhiều giáo viên chưa chú trọng đến rèn kỹ năng ca hát cho trẻ, gò ép trẻ học hát theo kiểu ''Học thuộc lòng'', chưa thực sự đầu tư về nghệ thuật, kỹ năng ca hát.
Hát cũng giống như học vận động, múa, trẻ phải bắt chước và luyện tập nhiều lần các động tác mới một cách chính xác và tôi đã sử dụng biện pháp sau:
Sau khi tôi sử dụng một số biện pháp trên áp dụng vào việc dạy vận động theo nhạc cho trẻ lớp Mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi. Cuối năm học 2015 - 2016 ( Cuối tháng 4) tôi tiến hành đưa ra thêm 2 bài tập để kiểm tra kỹ năng vận động theo nhạc, múa của 24 trẻ đã tham vào thực nghiệm.
Bài tập 1: Con hãy gõ đệm theo nhịp bài vui đến trường.
Bài tập 2: Con hãy múa bài Cháu yêu bà của tác giả Xuân Giao. 
Khi cho trẻ vận động, gõ đệm tôi quan sát và ghi lại cách biểu cảm của trẻ qua nét mặt, cử chỉ, điệu bộ, các kỹ năng đã học và các động tác mới trẻ sáng tạo ra.
Kết quả tôi đạt được đó là: 20/24 trẻ biết bộc lộ cảm xúc, thể hiện các kỹ năng một cách hồn nhiên, vui vẻ đạt 83%. Trẻ biết sáng tạo các động tác mới, cách thể hiện phong phú hơn 18/24 trẻ đạt 75%.
Ảnh 10: Cô trò đang ôn luyện các bài múa chuẩn bị biểu diễn cuối chủ đề.
 Việc thực hành và ôn luyện các kỹ năng là bước tiếp theo giúp trẻ thể hiện tính độc lập, sự sáng tạo, truyền cảm, đồng cảm với hình tượng nghệ thuật, tôi có thể yêu cầu trẻ nhớ lại trình tự các động tác, biết phối hợp với các bạn sẵn sàng thực hiện bài tập. Vì vậy sự hình thành các kỹ năng hát, gõ đệm, vận động theo nhạc cần phải tăng cường luyện tập, vận dụng các phương pháp, biện pháp linh hoạt, sáng tạo. 
 Biện pháp 8: Làm tốt công tác tham mưu với phụ huynh
 Chúng ta biết rằng việc kết hợp với phụ huynh là việc làm vô cùng quan trọng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và giáo dục âm nhạc nói riêng. Khi có sự kết hợp chặt chẽ cô sẽ nắm rõ được tình hình, sở thích, đặc điểm tâm lý của trẻ để từ đó cô có cách dạy trẻ sao cho phù hợp. Để kết hợp với phụ huynh được tốt tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi, tham mưu với phụ huynh vào các giờ đón trả trẻ nhằm tìm hiểu và nắm được tình hình sở thích âm nhạc của trẻ. Hàng tháng tuyên truyền, với phụ huynh qua các bảng tin nêu lên nội dung về chủ điểm, về các tác phẩm âm nhạc của cô và trẻ đang làm quen, tôi thường phô tô các bài hát các bản nhạc để cho phụ huynh xem và đồng thời tuyên truyền, phổ biến, khuyến khích phụ huynh tìm mua những băng nhạc, đĩa hình âm nhạc phù hợp với độ tuổi của trẻ để cho trẻ nghe thêm ở nhà. Tạo môi trường hoạt động môn âm nhạc cho trẻ tại nhà. Cùng với phụ huynh tìm ra năng khiếu và phát huy năng khiếu của con em mình. Hoặc tìm ra những chỗ trẻ còn yếu mà hướng dẫn, tập luyện cho trẻ. Bên cạnh đó phụ huynh cũng đã góp phần không nhỏ trong việc thu nhặt giúp nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi âm nhạc cho trẻ. Với cách làm như vậy tôi đã nhận được sự giúp đỡ hết sức nhiệt tình từ phía phụ huynh qua đó mà việc tôi dạy âm nhạc cho trẻ cũng thuận lợi dễ dàng. Giúp tôi phát huy được tính tính cực , chủ động và niềm đam mê và khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ tốt hơn.
 Qua việc áp dụng một số biện pháp trong và ngoài giờ học, lớp tôi. Chất lượng về môn giáo dục âm nhạc tăng lên khá rõ, các cháu rất thích học môn này. Rất mạnh dạn tham gia vào các hoạt động không chỉ có giáo dục âm nhạc.
 5. Kết quả thực hiện.
 Dưới sự góp ý của BGH và các bạn đồng nghiệp, sau khi áp dụng một số biện pháp cho trẻ cảm thụ âm nhạc trong năm học 2015-2016 kết quả đạt được như sau:
* Về giáo viên.
- Nâng cao được nghệ thuật ca hát, kỹ năng vận động, gõ đệm, múa khi dạy hoạt động âm nhạc.
- Đã biết lựa chọn, sưu tầm nhiều ca khúc hay đưa vào dạy trẻ và sáng tạo một cách linh hoạt các hình thức tổ chức âm nhạc. 
- Tạo được hưng thú cho trẻ khi tham gia hoạt động âm nhạc.
- Có nhiều tiết dạy âm nhạc được xếp loại tốt.
* Về trẻ.
 + Trẻ thích học môn âm nhạc hơn, trẻ chủ động, tích cực khi đến với hoạt động âm nhạc.
- Trẻ hát tự nhiên rõ lời, hát đúng cao độ, trường độ của các tác phẩm.
- Trẻ tự tin thể hiện một tác phẩm và biểu diễn vui tươi, hồn nhiên, nhí nhảnh.
+ Các giờ hoạt động nêu gương cuối tuần, biểu diễn liên hoan văn nghệ của lớp được các cháu thể hiện nhiều bài hát hay, phong phú, đa dạng về nội dung và có sự sáng tạo về hình thức biểu diễn.
+ Trẻ mạnh dạn, tự tin, yêu quí cô, tỉ lệ chuyên cần đạt 97%.
Bảng khảo sát đầu năm
 Nội dung
Tổng 
số trẻ
Hứng thú tham gia hoạt động
Hát đúng giai điệu, bộc lộ cảm xúc.
Vận động nhịp nhàng theo giai điệu kết hợp dụng cụ âm nhạc.
Có sự sáng tạo khi biểu diễn.
Số lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
24
13
54
10
41
15
62,5
4
16,6

Bảng khảo sát cuối năm
 Nội dung
Tổng 
số trẻ
Hứng thú tham gia hoạt động
Hát đúng giai điệu, bộc lộ cảm xúc.
Vận động nhịp nhàng theo giai điệu kết hợp dụng cụ âm nhạc.
Có sự sáng tạo khi biểu diễn.
Số lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
24
22
91,6
20
83,3
21
87,5
13
54,1

PHẦN III: KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ
Kết luận.
 Âm nhạc thực sự gần gũi với trẻ thơ, âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu được, nó vừa là một nội dung giáo dục, vừa là phương tiện góp phần giáo dục toàn diện nhân cách của trẻ.
 Để làm tốt nội dung giáo dục âm nhạc, đòi hỏi giáo viên phải có lòng yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Đặc biệt phải có vốn kiến thức chuyên môn, có kinh nghiệm, biết xây dựng và sử dụng linh hoạt những phương pháp, biện pháp, thủ thuật đề ra trong tiết học.
 Qua các biện pháp thực hiện và kết quả đạt được tôi đã rút ra bài học kinh nghiệm khi tiến hành các hoạt động âm nhạc cho trẻ như sau:
- Giáo viên phải lựa chọn, sưu tầm các bài bài hát phù hợp với cô và trẻ, về nội dung, nghệ thuật, và chủ đề.
- Luôn chú ý đến nghệ thuật biểu diễn để thu hút trẻ tham gia vào hoạt động âm nhạc.
- Thay đổi thường xuyên hình thức tổ chức, môi trường học tập hoạt động âm nhạc để cuốn hút trẻ. 
- Chú ý sửa sai cho trẻ và rèn kỹ năng ca hát, vận động cho trẻ mọi lúc, mọi nơi giúp trẻ thể hiện đúng phong cách ngệ thuật.
- Sưu tầm và tự tạo các loại nhạc cụ, đồ dùng, đồ chơi âm nhạc.
- Xây dựng thư viện âm nhạc của lớp để có đầy đủ các thể loại nhạc cần thiết, phục vụ cho hoạt động ca hát của cô và trẻ.
- Khuyến khích trẻ sáng tạo phong cách biểu diễn khi thể hiện các tác phẩm âm nhạc.
- Kết hợp với phụ huynh cùng rèn kỹ năng cho trẻ, khuyến khích phụ huynh sưu tầm các tác phẩm âm nhạc cho trẻ nghe và để làm phong phú thêm thư viện âm nhạc cho lớp.
2. Các đề xuất và khuyến nghị.
*Đối với các bộ giáo viên
 Nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ nói chung và cho trẻ Mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi nói riêng, tôi tự rút cho mình một bài học như sau:
- Giáo phải nắm chắc nội dung chương trình, phương pháp bộ môn.
- Không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.
- Nghiên cứu, học tập, rèn luyện để có kến thức âm nhạc, luôn tìm tòi, sáng tạo, rèn luyện để thể hiện thật hấp dẫn các hình thức tổ chức và phù hợp với trẻ.
- Tạo môi trường giáo dục âm nhạc phong phú. Sử dụng đồ dùng trực quan ,ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy.
- Linh hoạt sử dụng đa dạng hoá các hoạt động cho trẻ đỡ nhàm chán và làm tăng sự tích cực hoạt động của trẻ.
- Cô giáo phải biết truyền đạt chính xác, hấp dẫn, truyền cảm để thu hút, hấp dẫn trẻ.
- Thường xuyên rèn luyện kỹ năng cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
- Luôn khuyến khích, động viên, tạo cho trẻ niềm say mê hoạt động.
- Phối kết hợp với phụ huynh để trao đổi, thống nhất quan điểm giáo dục.
 *Đối với BGH
- Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm.
 - Đầu tư kinh phí mua một số trang thiết bị phục vụ hoạt động âm nhạc như: Đàn organ, dụng cụ gõ đệm, trang phục biểu diễn .v.v...
 - Có các biện pháp, kiến nghị để mở các lớp bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận động theo nhạc cho đội ngũ giáo viên. 
 *Đối với phòng Giáo dục và Đào tạo
- Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận động theo nhạc, tổ chức các lớp dạy đàn, dạy múa.
 - Cung cấp các tiến bộ khoa học kỹ thuật như: Học tập qua băng hình, đĩa ghi hình...để cung cấp thêm tư liệu cho giáo viên.
Trong quá trình thực hiện đề tài này chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của bạn đọc, các thầy cô giáo, các nhà quản lý giáo dục để đề tài này của tôi được hoàn thiện hơn và rút kinh nghiệm cho những lần sau và quá trình giảng dạy của bản thân sau này.
Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do tôi thực hiện, không sao chép của người khác, các số liệu và kết luận nghiên cứu trình bày trong luận văn chưa từng được công bố ở các nghiên cứu khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Người viết sáng kiến
 Bàn Thị Bình
PHẦN IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO.
STT
TÊN TÀI LIỆU
TÁC GIẢ
1
Giáo dục âm nhạc trong trường mẫu giáo
Trần Hữu Dũng
2
Những vấn đề âm nhạc và múa
Tô Ngọc Thanh
3
Tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non theo hướng tích hợp.
Phạm Thị Hòa
4
Lý luận và phương pháp giáo dục âm nhạc trong trường mẫu giáo 
Vetlughina
5
Giáo dục mầm non
Đào Thanh Âm 
7
Nghiên cứu âm nhạc với lứa tuổi 3-6 tuổi.
Phạm thị Hòa
8
Âm nhạc và phương pháp giáo dục âm nhạc.
Ngô Thị Nam