Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn Âm nhạc ở bậc THCS

nhạc nào vang lên thì màu sắc của nốt đó được nhấp nháy và thay đổi màu sắc.
Hình 15: Slide trình chiếu Luyện tiết tấu.
Bước 3: Tiếp theo Slide đó cho xuất hiện yêu cầu luyện tập “Âm hình tiết tấu chủ đạo” của bài kèm theo hình ảnh âm hình tiết tấu của bài tập đọc nhạc đó. (Hình 15)
Bước 4: Dùng âm sắc trong bộ gõ của đàn Organ để cho học hinh nghe tiết tấu đồng thời khi gõ tiết tấu âm hình nào thì âm hình tiết tấu đó sẽ nhấp nháy với thời gian mà giáo viên đã định sẵn.
 Như vậy từ những hình ảnh trực quan, những âm thanh thực, những hiệu ứng đẹp đã tạo ra sức lôi cuốn học sinh một cách đầy trọn vẹn mà tốn rất ít thời gian giảng giải của giáo viên.
Đọc nhạc và ghép lời ca.
Hình 16: Slide trình chiếu đọc nhạc – ghép lời ca.
Sau khi hoàn thành hai bước a) và b), mỗi học sinh bước đầu đã hình thành được các kỹ năng cơ bản và các yêu cầu của bài Tập đọc nhạc. Lúc này giáo viên cho học sinh tiến hành đọc nhạc bằng cách vỡ bài nhạc, sau đó đọc thầm theo giai điệu đàn của giáo viên hoặc từ thẻ phát nhạc của phần mềm Encore. Khi học sinh đã đọc được bài nhạc giáo viên cho đọc nhạc kết hợp gõ đệm và ghép lời ca của bài Tập đọc nhạc. (Hình 16).
Khi học sinh đã hoàn thành các yêu cầu của bài học, giáo viên nên cho học sinh ôn bài bằng cách chơi trò chơi.
Giáo viên yêu cầu học sinh lắng nghe giai điệu để đoán giai điệu đó nằm ở đoạn nào và câu nào của bài hát. Giáo viên đàn giai điệu câu 2, đàn 2 đến 3 lần cho học sinh nghe, yêu cầu thẩm âm lại và cho biết đó là giai điệu của câu hát nào trong bài TĐN, sau đó giáo viên trình chiếu đáp án trên màn hình. Tiếp tục đối với câu 4 cũng làm như trên. (Hình 17)
Hình 17: Slide trình chiếu phần trò chơi TĐN
Có nhiều cách để tổ chức trò chơi ngắn cho học sinh, tuỳ vào ý tưởng của giáo viên, tuỳ vào nội dung bài học mà giáo viên thiết kế trò chơi sao cho phù hợp về nội dung trò chơi, yêu cầu trò chơi và trình độ âm nhạc của học sinh. Giáo viên phải thiết kế trò chơi và những vật dụng của trò chơi (nếu cần). 
2.3 – Phân môn dạy Âm nhạc thường thức:
	Trong chương trình Âm nhạc THCS, ngoài việc học hát, Tập đọc nhạc – nhạc lý học sinh còn được học thêm Âm nhạc thường thức. Trong âm nhạc thường thức học sinh được lĩnh hội các nội dung cơ bản sau:
	+ Giới thiệu tác giả - tác phẩm – Nghe nhạc.
	+ Giới thiệu một số nhạc cụ dân tộc và nhạc cụ phương Tây phổ biến.
	+ Một số hình thức trình bày bài hát.
	+ Một số bài đọc thêm, một số câu chuyện, một số bài viết nói về tác dụng của âm nhạc đối với đời sống, xã hội...
	Với dạng bài dạy có nội dung như trên, giáo viên chỉ sử dụng một vài bức tranh minh hoạ thì hiệu quả của tiết dạy không cao, học sinh sẽ dễ quên đi sau tiết học. Ngược lại nếu khai thác tốt Ứng dụng công nghệ thông tin thì đây là dạng bài học, học sinh rất hứng thú bởi tính tò mò, muốn tìm hiẻu thế giới xung quanh là đặc điểm của lứa tuổi này.
	Thực tế đã chứng minh rằng, trong tiết học, mọi thông tin cũng như các kiến thức liên quan mà giáo viên biết khai thác trên mạng Internet sẽ đem đến hiệu quả rất cao trong việc tạo ấn tượng và gây hứng thú trong học tập của học sinh.
	Ngoài hình ảnh của các nhạc cụ còn có hình ảnh minh hoạ tư thế biểu diễn, chơi đàn và âm thanh thực minh hoạ thông qua các Video Clip biểu diễn, thậm chí trong các tiết nhạc tăng cường giáo viên còn có thể giới thiệu cho học sinh lịch sử ra đời và cấu tạo cụ thể của các nhạc cụ này. Tuy nhiên tất cả các vấn đề trên người giáo viên chỉ dạy học sinh ở mức độ giới thiệu, vì với học sinh đại trà, chưa thể ghi nhớ một cách cụ thể các kiến thức nêu trên, nhưng với tinh thần gợi mở, khuyến khích tìm hiểu sẽ có tác dụng tích cực cho học sinh.
	Sau đây là một số ví dụ cho Slide trình chiếu trong bài giảng:
Giới thiệu một số nhạc cụ dân tộc
Bước 1: Trên Slide trình chiếu cho xuất hiện hình ảnh nhạc cụ cần giới thiệu.
Hình 18: Slide giới thiệu một số nhạc cụ dân tộc
Bước 2: Giáo viên giới thiệu về nhạc cụ: Hình dáng, tên gọi, cách kích âm, số lượng dây (nếu là họ dây), tư thế chơi đàn...
Hình 19 – Slide giới thiệu nhạc cụ Đàn Bầu
Bước 3: Cho học sinh xem đoạn video clip của nghệ sĩ đang đọc tấu loại nhạc cụ đó. (Lưu ý với giáo viên: Khi bố trí các hình ảnh và video clip phải thật sự hợp lý. Một nửa màn hình là hình ảnh nhạc cụ, nửa còn lại là video clip, điều này là hết sức cần thiết vì tránh cho học sinh nhầm tưởng hình ảnh nhạc cụ này thì cách chơi đàn như video clip kia).
Giới thiệu một số nhạc cụ nước ngoài: (Các bước thiết kế bài giảng và cách trình chiếu tương tự như giới thiệu nhạc cụ dân tộc).
Với cách giới thiệu này, ngoài việc học sinh được quan sát, nghe giáo viên giới thiệu còn có thể ghi nhớ được ngay âm sắc và tư thế chơi đàn của từng loại nhạc cụ.
Cuối cùng là phần kể chuyện âm nhạc, các câu chuyện về các nhạc sĩ nỗi tiếng thế giới cũng có thể biến thành một tiết học âm nhạc thường thức rất bổ ích. Hiện nay hầu hết các trường tiểu học đều có tiết học âm nhạc tăng cường. Giáo viên thay vì cách đọc hoặc kể cho học sinh nghe câu chuyện âm nhạc bằng việc cho học sinh biết chi tiết hơn về chân dung, ngày sinh, ngày mất, sự nghiệp sáng tác của các nhạc sĩ.
Sau khi nghe giới thiệu nhạc sĩ thì giáo viên cho học sinh nghe nhạc, hoặc giới thiệu tác phẩm nổi tiếng của các nhạc sĩ (Khai tác tư liệu trên Website về âm nhạc của Thế giới và Việt Nam) là vô cùng ý nghĩa. Trong bất kì thời gian nào sau này, hễ cứ nghe nét nhạc nào đã được nghe, học sinh đều có thể trả lời được ngay tên nhạc sĩ sáng tác hay tên ca khúc một cách chính xác, khi nhìn thấy tấm chân dung của nhạc sĩ nào đó thi các em cũng biết tên nhạc sĩ đó, bởi vì trong tâm trí của các em đã có nhứng ấn tượng sâu sắc nhờ vào những kiến thức đã được thay đổi cách truyền đạt mà Công nghệ thông tin là công cụ hữu ích nhất để thực hiện điều đó.
B. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
Qua một thời gian tìm tòi và Ứng dụng công nghệ thôn tin trong bộ môn Âm nhạc, tôi thấy rằng:
	- Đa số các em rất hứng thú với môn học năng khiếu này và đặc biệt sự hứng thú đó được nhân lên gấp bội khi được học với giáo án điện tử. Bản chất của môn học đã vui vẻ thoải mái nay lại càng thích thú say mê hơn với những hình động được trình bày qua nội dung bài học.
	- Việc học tập tốt trong giờ học chính khoá cũng góp phần nào giúp các em mạnh dạn tự tin hơn trong các hoạt động ngoại khoá do trường và ngành tổ chức.	
	- Một số em lúc đầu chưa biết vị trí nốt nhạc trên khuông, nay đã nhận ra vị trí nốt nhạc trên khuông một cách nhanh chóng khi giáo viên hỏi.
	- Chất lượng bộ môn được nâng cao rõ rệt. 
Từ những kết quả phân tích ở trên đã phần nào giúp bản thân tôi mạnh dạn hơn trong việc tìm tòi để sử dụng Công nghệ thông tin trong bộ môn do mình đảm nhiệm.
IV – BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
	Nhu cầu Ứng dụng công nghệ thông tin là hết sức cần thiết với tất cả các bộ môn. Như trước đây, một giờ dạy Âm nhạc cần nhiều tranh ảnh minh hoạ thì giáo viên rất vất vả từ khâu chuẩn bị tài liệu, chuẩn bị định hướng tiến trình bài dạy và phải thuộc tiến trình đó một cách ghi nhớ không quên. Nay với các thiết bị công nghệ thông tin và điện tử thì việc chuẩn bị một tiết dạy nhẹ nhàng hơn, nhanh hơn và đơn giản hơn trước rất nhiều mà hiệu quả đem lại cao hơn gấp bội. Vì thế đầu tư Công nghệ thông tin trong trường học để phát triển Giáo dục là việc làm cần thiết để tích cực đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học. Từ thực tế giảng dạy tại Trường THCS Nhân Chính – Thanh Xuân – Hà Nội tôi rút ra một vài kinh nghiệm sau:
	+ Trong một tiết dạy âm nhạc khi ứng dụng công nghệ thông tin thì những phần trình diễn trên màn hình chỉ là phương tiện hỗ trợ việc tổ chức một tiết dạy hiệu quả hơn, nên giáo viên cũng cần xây dựng bài học một cách đơn giản tránh gây nhiễu trong quá trình hiệu ứng.
	+ Khi dạy một bài hát, hay một bài Tập đọc nhạc, những hình ảnh của các nhạc sĩ... giáo viên không nên lạm dụng các hiệu ứng hiển thị quá mức, hay các âm thanh hiệu ứng, âm thanh hiệu ứng Slide... điều này sẽ gây mất tập trung chú ý của học sinh vào nội dung bài học.
	+ Khi dạy, các mục không nên diễn giải nhanh quá để học sinh có đủ thời gian lĩnh hội kiến thức. Bởi Slide các mục trước sẽ bị mất đi, mà chỉ hiển thị mục hiện tại đang dạy, (Đây là sự khác biệt với cách dạy thông thường dùng Bảng - Phấn). Nếu học sinh chưa hiểu được mục nào thì giáo viên phải quay lại Slide có chứa các mục đó để giảng giải lại cho học sinh.
	+ Các bài hát, bài Tập đọc nhạc, Chân dung các nhạc sĩ ... khi đưa lên trình chiếu phải có độ chính xác tuyệt đối và tính thẩm mỹ cao. Khoảng cách giữa các khuông nhạc và lời ca phải phù hợp và chọn màu sắc khác nhau để học sinh dễ phân biệt. 
V - PHẦN KẾT LUẬN:
	Công nghệ thông tin (Information Technology, viết tắt là IT) là ngành ứng dụng công nghệ quản lí và xử lí thông tin. Cụ thể là ngành sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển đổi, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền, và thu thập thông tin.
	Từ khái niệm trên ta thấy, Công nghệ thông tin trong dạy học là việc sử dụng máy tính và các phần mềm máy tính để chuyển đổi, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền, và thu thập thông tin trong dạy học.
	Công nghệ thông tin với các công cụ đa phương tiện (Multimedia) như văn bản, hình ảnh, âm thanh, video, giáo viên sẽ dễ dàng xây dựng các bài giảng một cách sinh động, hấp dẫn, thu hút được sự tập trung chú ý của người học, thúc đẩy tính tích cực chủ động học tập của học sinh. Điều đó cho thấy, Công nghệ thông tin đã góp phần thúc đẩy làm thay đổi phương pháp dạy của giáo viên và phương pháp tiếp nhận kiến thức của học sinh. Công nghệ thông tin có khả năng trong việc cung cấp môi trường giao tiếp rộng rãi, có khả năng truyền tải một lượng thông tin lớn, tiết kiệm thời gian, tạo điều kiện, môi trường học tập thuận lợi cho người học. Góp phần chuẩn bị cho thế hệ trẻ thích nghi với điều kiện xã hội thông tin hiện đại, hình thành động cơ và các kỹ năng tự học, tự nghiên cứu của người học, đáp ứng với quan điểm của một xã hội học tập suốt đời.
	Vậy, Công nghệ thông tin góp phần rất quan trọng trong dạy học và đổi mới phương pháp dạy học.
	Đối với môn Âm nhạc, qua nghiên cứu và thực hiện, tôi thấy rõ lợi ích của việc khai thác các phần mềm ứng dụng làm công cụ giảng dạy vào môn Âm nhạc ở trường THCS. Do đó, việc Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy môn Âm nhạc ở trường THCS là một việc làm tất yếu. Việc làm này không những chỉ giúp cho giáo viên chủ động có được những bài soạn mang tính hiện đại (Giáo án điện tử), tạo ra được phương pháp dạy học phong phú, cách trình bày phong phú, mà còn tạo sự hứng thú học tập tích cực cho học sinh.
	Tuy có vai trò rất to lớn, nhưng Công nghệ thông tin không thể thay thế vai trò của người giáo viên, đặc biệt là giáo viên âm nhạc. Bởi âm nhạc bắt nguồn từ cảm xúc, tình cảm của con người, được phát triển thông qua cảm xúc và được lưu giữ trong tâm hồn, trái tim của con người. Âm nhạc là môn nghệ thuật được lưu giữ trong tâm hồn, trái tim của mỗi con người và phát triển thông qua sự trao đổi cảm xúc của con người chứ không phải chỉ được lưu giữ trong các thư viện, bảo tàng, băng, đĩa nhạc, sách vở, Vì vậy, chúng ta không nên lạm dụng sử dụng Công nghệ thông tin trong dạy học môn âm nhạc một cách thái quá, mà phải biết căn cứ vào đặc trưng của phần học cụ thể để lựa chọn, vận dụng các phần mềm ứng dụng thích hợp nhằm phát huy hiệu quả tối đa kết quả dạy học.
	Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học không chỉ là “Click chuột” thuần tuý. Tận dụng những tiện ích của công nghệ thông tin vào việc dạy và học từ truyền đạt, gợi ý dến cách tìm kiếm và xử lý thông tin, phát huy tối đa sự tìm tòi, sáng tạo của học sinh là cả một quá trình xây dựng nghệ thuật. Bước đầu còn ngỡ ngàng, song dần dần học sinh sẽ có những kỹ năng trong việc lĩnh hội các nội dung bài học.
	Thay vì phấn trắng bảng đen truyền thống, giáo viên chỉ cần click chuột máy tính, sau vài giây trên màn hình hiện ra ngay nội dung bài giảng. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đang dần dần được thực hện ngày càng nhiều trên bục giảng. Việc thiết kế giáo án và giảng dạy trên máy tính bằng những đoạn phim minh hoạ với những hình ảnh, âm thanh sinh động, bài giảng của giáo viên sẽ thực sự gây chú ý và tạo hứng thú học tập cho học sinh.
	Việc ứng dụng công nghệ thông tin không quá phức tạp, phương tiện không đòi hỏi nhiều, chỉ cần một máy tính, một máy chiếu và màn ảnh rộng, người dạy phải biết sử dụng một số phần mềm ứng dụng (quan trọng nhất là khâu thiết kế bài dạy). Tiết dạy trên máy tính sẽ làm cho học sinh luôn cảm thấy bất ngờ. Giáo án cũng dễ dàng sửa chữa và bổ sung, thay đổi cấu trúc bài dạy, dễ trao đổi với các đồng nghiệp
	Trên đây là một vài ý kiến về Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy môn âm nhạc ở bậc tiểu học, chắc chắn rằng nội dung của bài viết này chưa khái quát đầy đủ, hy vọng phần nào giới thiệu đến đồng nghiệp, đồng môn cách ứng dụng và tính năng ứng dụng của Công nghệ thông tin trong dạy học môn âm nhạc ở bậc tiểu học, nhằm hiện đại hoá trong dạy học, học sinh tiếp cận Công nghệ thông tin trong xã hội công nghệ thông tin – Đây là một việc làm tất yếu.
VI - Ý KIẾN ĐỀ XUẤT:
	Nhu cầu Ứng dụng cộng nghệ thông tin là việc làm rấ cần thiết đối với tất cả các môn học nói chung và môn Âm nhạc nói riêng. Vì thế đầu tư cho Công nghệ thông tin trong trường học chính là đầu tư cho sự phát triển giáo dục có tính tích cực, qua đó đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao chất lượng học. Từ thực tế trong công tác giảng dạy tại trường, tôi xin đưa ra các ý kiến sau:
	@ Xây dựng phòng học Âm nhạc riêng: Vì đặc thù của môn học và khi sử dụng giáo án điện tử thì giáo viên không mất thời gian lắp ráp máy chiếu. 
	@ Tiếp tục tăng cường hỗ trợ thiết bị Công nghệ thông tin trong trường học.
	@ Tập huấn về sử dụng các thiết bị và các phần mềm mới để tạo điều kiện cho giáo viên có cơ hội tiếp cận, nghiên cứu và sử dụng.
======================= : =========================
TÀI LIỆU THAM KHẢO
v PGS – TS Nguyễn Đức Vũ - Một số giải pháp tăng cường sử dụng CN ngành âm nhạc trường ĐHSP Huế.
v Tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm trình chiếu Open Office.Org của Phòng CNTT thuộc Bộ khoa học công nghệ.
v Lịch sử âm nhạc thế giới toàn tập – GS. Nguyễn Xinh - nhạc viện Hà Nội.
v Website: www.classicalarchives – Âm nhạc thế giới. (Giới thiệu chân dung, tác phẩm âm nhạc của các nhạc sĩ nỗi tiếng thế giới).
v Website: www.vnstyle.vdc.com.vn - Viện Âm nhạc.
v Website: www.nhacvienhanoi.vn - Nhạc viện Hà Nội.
v www.google.com.vn: Phần tìm kiếm nâng cao trong Google
MỤC LỤC
TT
Đề mục
Trang
01
 Lý do chọn đề tài
1
02
 Lý do khách quan
1
03
 Lý do chủ quan
2
04
 Đối tượng nghiên cứu
5
05
 Cơ sở nghiên cứu
5
06
 Cơ sở lí luận
5
07
 Cơ sở thực tiển
6
08
 Phương pháp nghiên cứu
7
09
 Nội dung và kết quả nghiên cứu
8
10
 Phần nội dung
8
11
 Một số phần mềm ứng dụng trong dạy học âm nhạc ở THCS
8
12
 Ứng dụng phần mềm trong giảng dạy môn Âm nhạc ở THCS
12
13
 Phân môn dạy bài hát mới.
12
14
 Phân môn dạy Bài Tập đọc nhạc
18
15
 Phân môn dạy Âm nhạc thường thức.
21
16
 Kết quả nghiên cứu.
23
17
 Bài học kinh nghiệm.
24
18
 Phần kết luận.
25
19
 Ý kiến đề xuất.
27
20
 Tài liệu tham khảo.
29